„Módlmy się, bracia najmilsi, do Boga Ojca wszechmogącego, aby oczyścił świat z wszelkich błędów, odwrócił od nas choroby, głód oddalił [...] raczył dać bezpieczeństwo i szczęśliwy powrót podróżującym, zdrowie chorym a umierających obdarzył zbawieniem”
(Liturgia Wielkiego Piątku, Modlitwa Wiernych)

Drodzy Bracia i Siostry!

W Środę Popielcową rozpoczęliśmy okres Wielkiego Postu, czyli czas pokuty, nawrócenia, uczynków pokutnych i intensywnej modlitwy. Dziś mamy I Niedzielę Wielkiego Postu. Czytania mszalne ukazują nieposłuszeństwo pierwszych rodziców w raju, dziedziczenie tego grzechu przez kolejne pokolenia potomków Adama oraz post i kuszenie Pana Jezusa, jako lekcję poglądową, jak wyznawcy Chrystusa mają walczyć z pokusami do grzechu. Przezwyciężanie grzechu przez człowieka dokonuje się na drodze pokuty, przez wykonywanie różnych aktów o charakterze pokutnym, czyli ekspiacyjnym za własne grzechy. Istotę pokuty stanowi przemiana wewnętrzna, odnowa ducha przez zerwanie z grzechami i nawrócenie się do Boga. Chodzi o radykalną, dogłębną odnowę człowieka, o jego odrodzenie, o naprostowanie jego przekonań, pragnień, zamierzeń i działań. Dokonuje się to przy pomocy łaski Bożej, tak hojnie rozdzielanej przez Ducha Świętego w Kościele Chrystusowym. Nastawienie pokutne dotyczy wszystkich chrześcijan. Co więcej, ma ono leżeć u samych podstaw formacji duchowej chrześcijan. Kościół, idąc za wezwaniem Chrystusa: „nawracajcie się” (Mt 4, 17), nie przestaje z całym naciskiem podkreślać, że człowiek jest grzeszny, powinien ciągle nawracać się, trzeba go zatem wychowywać do pokuty. Wewnętrzna w swej istocie, duchowa postawa pokutna znajduje wyraz w zewnętrznych praktykach pokutnych. Mogą one być bardzo różne, a ich charakter i wartość pokutna zmienia się wraz ze zmianą warunków życia i poglądów na nie.
Znane są dwa przykazania kościelne określające wiernym pewne wymagania pokutne. W jednym z nich Kościół zabrania swym członkom urządzać w „czasie zakazanym” (Wielki Post) hucznych wesel i zabaw, jak też w nich uczestniczyć. Drugie zaś dotyczy zachowania postu i wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych. Starodawna tradycja kościelna umieszcza na liście praktyk pokutnych trzy rodzaje uczynków: modlitwę, post i jałmużnę. Duchem pokuty można także objąć choroby, ból i cierpienie, stany niedostatku, nędzy i głodu, które trapią ludzi współczesnych. Można uczynić z nich dzieło pokuty.
Zdrowie jest jednym z najważniejszych przedmiotów naszej troski, tak ważnym, że prośba o zdrowie dla chorych znalazła dwukrotnie miejsce w uroczystej Modlitwie Wiernych Wielkiego Piątku. Wśród trudnych doświadczeń chrześcijańskiego życia pojawia się także choroba i cierpienie. Choroba jest często dla nas zaskoczeniem, przychodzi nie w porę, koncentruje na sobie naszą uwagę, burzy nasze plany, niekiedy nawet na długie miesiące czy lata. Zdarza się, że choroba podporządkowuje sobie resztę naszego życia. A gdy odbiera nam ona większość naszych sił, podporządkowany jej zostaje rytm życia naszych rodzin, które razem z nami niosą krzyż cierpienia i bolesnego ograniczenia. Właśnie to uzależnienie od drugich w cierpieniu jest dla wielu z nas najtrudniejsze do zaakceptowania i nawet, gdy bliscy poświęcają nam swój czas z miłością i uśmiechem, chcielibyśmy jak najszybciej wrócić do niezależności. Choroba i cierpienie jest tajemnicą, do której zrozumienia możemy się przybliżać, ale ostatecznie pozostanie dla naszego umysłu i serca ciągłą prowokacją. Bóg wobec tej tajemnicy nie pozostawia nas samych. Cierpiącemu człowiekowi Bóg towarzyszy nie jako zewnętrzny obserwator czy świadek jego zmagań i bezradności, ale jako Bóg współcierpiący, a nawet cierpiący wewnątrz każdego ludzkiego bólu.
Odpowiedzią na ten ból człowieka jest Krzyż Jezusa, Syna Bożego. Dzięki Wcieleniu, Drodze Krzyżowej i Golgocie nasze cierpienie zostało odkupione. Jak trudnym doświadczeniem jest choroba i jak bardzo chorzy potrzebują braterskiego towarzyszenia i znaków nadziei, nie rozumie tylko ten, kto nigdy w życiu nie znalazł się w sytuacji cierpienia i uzależnienia od cudzego miłosierdzia.

+ Abp Marian Gołębiewski, metropolita wrocławski