Bezmyślna (grzeszna?) jazda

Wyobraźnia przede wszystkim

Eksperci twierdzą, że rozwój motoryzacyjny w ostatnich dziesięcioleciach stanowi przyczynę wzrostu liczby wypadków. W ciągu 10 lat podwoiła się liczba samochodów osobowych, a w ostatnich latach, co roku przybywa 700 tys. nowych samochodów, ale zaledwie kilkadziesiąt kilometrów nowych dróg (świętokrzyskie pod tym względem wlecze się w ogonku). W ub.r. na polskie drogi wjechało tysiące używanych samochodów sprowadzonych z Zachodu. Większość z nich - zdaniem ekspertów - stanowi zagrożenie z powodów technicznych. Na pewno zły stan dróg i nie w pełni sprawne samochody to istotna przyczyna wypadków. Jednak, gdy przejrzymy codzienne gazety i prześledzimy pękające w szwach rubryki wypadków komunikacyjnych, łatwo przekonamy się, że ich przyczyną są głównie błędy kierowcy.
Pod tym względem zupełnie wyjątkowe środowisko stanowią młodzi ludzie w grupie wiekowej 18-24 lata, powodujący tzw. wypadki dyskotekowe, do których najczęściej dochodzi nocą w weekendy.

Dekalog zawsze drogowskazem

- „Rzadko słyszymy w konfesjonale, że ktoś zgrzeszył prowadząc samochód czy to nadmierną prędkością, czy to postępując nieadekwatnie do sytuacji na drodze - mówi jeden z kieleckich księży. - I my, księża-kierowcy, też musimy o tym pamiętać, a może niekiedy uderzyć się w piersi. Ksiądz popełniający nawet niewielkie wykroczenie to sensacja na pierwsze strony gazet i zupełnie niepotrzebna aura wokół poważnego problemu. Uważam, że ksiądz za kierownicą powinien dawać przykład rozważnej, mądrej jazdy, potwierdzając tym samym - także na drodze - że Dekalog obowiązuje w każdej sytuacji”.
Mówi ks. Dariusz Gącik, rzecznik kieleckiej Kurii: „Piąte przykazanie: «nie zabijaj» zobowiązuje do troski o życie i zdrowie, które są darami powierzonymi przez Boga. Wyrazem tej troski jest zachowanie zasad bezpieczeństwa na drogach przez kierowców, tworzenie nowych ciągów komunikacyjnych i modernizacje już istniejących przez powołane do tego instytucje oraz nadzór i ochrona policji przed osobami stanowiącymi zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. W życiu chrześcijanina ważna jest cnota umiarkowania, która pomaga unikać wszelkich nadużyć. Katechizm Kościoła Katolickiego naucza: «Ci, którzy w stanie nietrzeźwym lub na skutek nadmiernego upodobania do szybkości zagrażają bezpieczeństwu drugiego człowieka i swemu własnemu, ponoszą poważną winę» (por. KKK 2290)”.
Ks. Jerzy Marcinkowski - kapelan Policji Województwa Świętokrzyskiego - potwierdza, że temat przyczyn i następstw wypadków drogowych to bardzo częsty przedmiot dyskusji i poszukiwania jak najlepszych rozwiązań. „Gdy w rozmowach powraca temat nadmiernej prędkości, przypominam, że przy wjeździe do Jędrzejowa od strony Krakowa jest zegar słoneczny z łacińskim napisem «Spiesz się powoli» (festina lente).
Przybywa kierowców i samochodów, ale obserwuję, że jest też więcej osób, które pragną poświęcić swój samochód w dniu św. Krzysztofa - patrona kierowców, którzy odmawiają modlitwę przed rozpoczęciem jazdy, którzy wreszcie nie traktują poświęcenia jak magicznego aktu. To byłby brak żywej wiary, podobnie jak przeświadczenie, że modlitwa czy poświęcenie samochodu zwalnia od odpowiedzialności na drodze. Jako proboszcz parafii często jestem świadkiem ludzkich tragedii, będących następstwem wypadków”.
Proboszczowie z naszej diecezji twierdzą, że z każdym rokiem wzrasta liczba pogrzebów ofiar wypadków drogowych - ludzi przeważnie młodych i w pełni sił, którzy osierocają rodziny. Tak jest w podkieleckich parafiach, położonych przy ruchliwych drogach, np. w Kostomłotach.
„Trzeźwy zawsze wygrywa” - to stwierdzenie wydaje się być absolutnym pewnikiem w warunkach drogowych, ale jednak nadal nie dla wszystkich. Ostatnio powstał projekt etykiety na butelki z alkoholem, która ma przypominać, że prowadzenie pojazdu po wypiciu alkoholu grozi więzieniem. Ale czy to pomoże? Tym bardziej, że przykład idzie z góry. Nietrzeźwy kierowca, i to z klasy vipów, to u nas nierzadki przypadek. Dlaczego? Bo bardzo powoli społeczeństwo uczy się promowania trzeźwego stylu życia w każdej sytuacji. W 2003 r. uczestnicy ruchu będący pod wpływem alkoholu spowodowali 5800 wypadków, co stanowi 11,4% ogółu. W porównaniu z 2002 r. stwierdzono wzrost o 10100 osób (dane Głównej Komendy Policji).
Ks. Sylwester Okła, referent ds. trzeźwości w diecezji kieleckiej: „Potrzebna jest współpraca instytucji i placówek odpowiedzialnych za wychowanie młodzieży - szczególnie szkoły, parafii, gminy, ośrodków kultury i oczywiście rodziny. Wszystko to, co możemy zrobić, promując czy zachęcając do życia w trzeźwości, jest zaprzepaszczane przez ogólne przyzwolenie picia alkoholu przez młodzież. Dostępność alkoholu jest powszechna, reklamy zachęcają do picia piwa lansując je jako orzeźwiający napój, zmniejszyła się akcyza na alkohol. Potrzebna jest pewna forma presji społecznej, która przeciwstawi się sprzedaży alkoholu młodzieży (jest to powszechne zjawisko także w niedzielę), która będzie popierała rodzinne uroczystości o charakterze religijnym - bez alkoholu. Gdy uda się wychować trzeźwą młodzież, zmniejszy się w przyszłości liczba nietrzeźwych kierowców”.

Trochę statystyki

Z danych Zespołu Prasowego Komendy Głównej Policji (2003 r.):
Najwięcej ofiar śmiertelnych wypadków drogowych jest w grupie wiekowej 40-59 oraz 25-39 lat.
Najwięcej wypadków ma miejsce w październiku (9,7% ogólnej liczby), najmniej w lutym (5,4%). Dane są podobne od kilku lat. Najbardziej wypadkowym dniem jest piątek, w godz. 15-20. Najczęstszy rodzaj wypadków to zderzenie pojazdów w ruchu, następnie „najechanie na pieszego”. W 81% wypadki popełniają kierujący.
Dane z województwa świętokrzyskiego są potwierdzeniem ogólnych tendencji. W 2003 r. miało u nas miejsce 2171 wypadków drogowych, w których było 242 ofiary śmiertelne i 2719 rannych.
Nadkomisarz Artur Niedbała z Zespołu Prasowego Komendy Wojewódzkiej Policji wśród najczęstszych przyczyn wypadków i kolizji wymienia: nadmierna prędkość, wymuszenie pierwszeństwa, niezachowanie właściwej odległości, alkohol. Choć Polacy nauczyli się już zapinać pasy bezpieczeństwa, pasażerowie z tyłu pojazdu nie zawsze tego przestrzegają.
Policja w 2004 r. wypunktowała 174 miejsca niebezpieczne. Najwięcej jest ich w miastach, przy czym na pierwszym miejscu są Kielce z ulicami: Grunwaldzką, Krakowską, Jagiellońską, Warszawską, Łódzką, Ściegiennego. Ponadto najwięcej wypadków odnotowano w: Ostrowcu Świętokrzyskim, Sandomierzu, Skarżysku-Kamiennej, Starachowicach, Chmielniku oraz przy trasach nr 7 i nr 74, m.in. w Busku, Jędrzejowie, Kielcach oraz w Radlinie, Mniowie, Olszownicy.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Po przedstawieniu dwa tygodnie temu postaci św. Franciszka z Asyżu chciałbym dzisiaj opowiedzieć o innym świętym, który należał do pierwszego pokolenia Braci Mniejszych: o Antonim Padewskim czy - jak go się również nazywa - Lizbońskim, nawiązując do miejsca jego urodzenia. Mowa o jednym z najpopularniejszych świętych w całym Kościele katolickim, czczonym nie tylko w Padwie, gdzie wzniesiono wspaniałą bazylikę, w której spoczywają jego doczesne szczątki, ale na całym świecie. Wierni z wielką czcią odnoszą się do jego obrazów oraz figur, przedstawiających go z lilią, symbolem jego czystości, bądź z Dzieciątkiem Jezus na ręku, upamiętniającym cudowne widzenie, o którym wspominają niektóre źródła literackie. Antoni w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju duchowości franciszkańskiej dzięki swym wybitnym przymiotom - inteligencji, zrównoważeniu, gorliwości apostolskiej, a przede wszystkim żarliwości mistycznej. Urodził się w Lizbonie w szlacheckiej rodzinie ok. 1195 r. i na chrzcie otrzymał imię Fernando (Ferdynand). Wstąpił do kanoników zachowujących monastyczną Regułę św. Augustyna, najpierw w klasztorze św. Wincentego w Lizbonie, następnie Świętego Krzyża w Coimbrze - renomowanego ośrodka kultury Portugalii. Z zainteresowaniem i zapałem poznawał Biblię i Ojców Kościoła, zdobywając wiedzę teologiczną, którą owocnie wykorzystywał w działalności nauczycielskiej i kaznodziejskiej. W Coimbrze wydarzył się epizod, który w decydujący sposób wpłynął na jego życie: w 1220 r. wystawiono tam relikwie pierwszych pięciu misjonarzy franciszkańskich, którzy udali się do Maroka, gdzie ponieśli śmierć męczeńską. Ich historia zrodziła w młodym Ferdynandzie pragnienie naśladowania ich i postępowania drogą chrześcijańskiej doskonałości: poprosił wówczas o zgodę na opuszczenie kanoników św. Augustyna i zostanie bratem mniejszym. Jego prośba została przyjęta i pod nowym, zakonnym imieniem Antoni on również wyruszył do Maroka. Opatrzność Boża zdecydowała jednak inaczej. Z powodu choroby musiał wrócić do Włoch i w 1221 r. wziął udział w słynnej Kapitule Namiotów w Asyżu, gdzie spotkał też św. Franciszka. Następnie żył czas jakiś w całkowitym ukryciu w klasztorze w pobliżu Forli w północnych Włoszech, gdzie Pan powołał go do innej misji. Wysłany w okolicznościach zupełnie przypadkowych do wygłoszenia kazania z okazji święceń kapłańskich, pokazał, że wyposażony jest w taką wiedzę i dar wymowy, iż przełożeni przeznaczyli go do kaznodziejstwa. Tak oto rozpoczął we Włoszech i we Francji ogromnie intensywną i skuteczną działalność apostolską, by nakłonić sporą liczbę osób, które odeszły od Kościoła, do zmiany decyzji. Był też jednym z pierwszych nauczycieli teologii Braci Mniejszych, jeżeli nie wręcz pierwszym. Rozpoczął swe nauczanie w Bolonii, z błogosławieństwem Franciszka, który, w uznaniu cnót Antoniego, wystosował do niego krótki list, rozpoczynający się tymi słowami: „Podoba mi się, że nauczasz świętej teologii braci”. Antoni położył podwaliny pod teologię franciszkańską, która - uprawiana przez innych wybitnych myślicieli - miała osiągnąć swoje szczyty w postaciach Bonawentury z Bagnoregio i bł. Dunsa Szkota. Kiedy został prowincjałem Braci Mniejszych w Północnych Włoszech, nadal zajmował się kaznodziejstwem, dzieląc je ze sprawowaniem urzędu przełożonego. Gdy skończył misję prowincjała, wrócił w okolice Padwy, dokąd jeszcze kilkakrotnie się udawał. Po niespełna roku zmarł u bram tego miasta - 13 czerwca 1231 r. Padwa, która przyjęła go z miłością i czcią, złożyła mu wieczny hołd czci i pobożności. Sam papież Grzegorz IX - który wysłuchawszy jego kazania, nazwał go „Arką Testamentu” - kanonizował go w 1232 r., również w następstwie cudów, jakie dokonały się za jego wstawiennictwem. W ostatnim okresie życia Antoni zapisał dwa cykle „Kazań”, zatytułowane „Kazania niedzielne” i „Kazania na uroczystości i święta”, przeznaczone dla kaznodziejów i wykładowców teologii z Zakonu Franciszkańskiego. Komentuje w nich teksty Pisma Świętego, prezentowane przez liturgię, wykorzystując patrystyczno-średniowieczną interpretację czterech zmysłów: literackiego lub historycznego, alegorycznego lub chrystologicznego, topologicznego czy moralnego i anagogicznego, który ukierunkowuje ku życiu wiecznemu. Chodzi o teksty teologiczno-homiletyczne, będące odzwierciedleniem żywego przepowiadania, w których Antoni proponuje prawdziwą i właściwą drogę chrześcijańskiego życia. Tak wielkie jest bogactwo nauki duchowej zawartej w „Kazaniach”, że czcigodny papież Pius XII w 1946 r. ogłosił Antoniego doktorem Kościoła, nadając mu tytuł „Doctor Evangelicus”, gdyż z pism tych przebija świeżość i piękno Ewangelii; dziś jeszcze możemy czytać je z wielkim pożytkiem duchowym. W swoim nauczaniu mówi o modlitwie jako związku miłości, która popycha człowieka do słodkiej rozmowy z Panem, przynosząc niewypowiedzianą radość, która łagodnie ogarnia modlącą się duszę. Antoni przypomina nam, że modlitwa potrzebuje atmosfery ciszy, która nie ma nic wspólnego z oderwaniem się od zewnętrznego hałasu, ale jest doznaniem wewnętrznym, mającym na celu usunięcie przeszkód w skupieniu się, spowodowanych przez troski duszy. Według nauczania tego wybitnego doktora franciszkańskiego, modlitwa składa się z czterech niezbędnych postaw, które Antoni określił po łacinie jako „obsecratio”, „oratio”, „postulatio”, „gratiarum actio”. Moglibyśmy je przetłumaczyć następująco: ufne otwarcie serca na Boga, czuła rozmowa z Nim, przedstawienie naszych potrzeb, wysławianie Go i dziękczynienie. W tym nauczaniu św. Antoniego o modlitwie widzimy jeden ze szczególnych rysów teologii franciszkańskiej, którą on zapoczątkował, a mianowicie fundamentalną rolę przyznaną miłości Bożej, która wkracza w sferę uczuć, woli, serca, i będącej także źródłem, z którego wytryska poznanie duchowe, przerastające wszelkie poznanie. Pisze dalej Antoni: „Miłość jest duszą wiary, sprawia, że jest ona żywa; bez miłości wiara umiera” („Kazania na niedziele i święta II”, „Il Messaggero”, Padwa 1979, s. 37). Tylko dusza, która się modli, może dokonać postępów w życiu duchowym: oto uprzywilejowany przedmiot przepowiadania św. Antoniego. Zna on doskonale ułomności ludzkiej natury, skłonność do popadania w grzech, dlatego stale wzywa do walki ze skłonnością do chciwości, pychy, nieczystości oraz do praktykowania cnót ubóstwa i wielkoduszności, pokory i posłuszeństwa, niewinności i czystości. Na początku XIII wieku, w kontekście odrodzenia miast i rozkwitu handlu, wzrastała liczba osób nieczułych na potrzeby ubogich. Z tego też powodu Antoni wielokrotnie wzywa wiernych do myślenia o prawdziwym bogactwie, bogactwie serca, które czyni ich dobrymi i miłosiernymi, i gromadzeniu skarbów dla Nieba. „Bogacze - tak wzywa - zaprzyjaźnijcie się z ubogimi, (...) przyjmijcie ich w swoich domach: to oni, ubodzy, przyjmą was potem w wieczne mieszkanie, gdzie jest piękno pokoju, ufność w bezpieczeństwo oraz obfity spokój wiecznej sytości” (tamże, s. 29). Czyż nie widzimy, Drodzy Przyjaciele, że to nauczanie jest bardzo ważne także dziś, gdy kryzys finansowy i poważne nierówności gospodarcze zubożają wiele osób i stwarzają warunki nędzy? W encyklice „Caritas in veritate” przypominam: „Ekonomia bowiem potrzebuje etyki dla swego poprawnego funkcjonowania; nie jakiejkolwiek etyki, lecz etyki przyjaznej osobie” (n. 45). Antoni, w szkole Franciszka, stawia zawsze Chrystusa w centrum życia i myślenia, działania i kaznodziejstwa. I to jest drugi rys typowy dla franciszkańskiej teologii: chrystocentryzm. Kontempluje ona z upodobaniem i wzywa do kontemplacji tajemnic człowieczeństwa Pana, w szczególny sposób tajemnicy Narodzenia, które wywołują w nim uczucia miłości i wdzięczności dla Bożej dobroci. Również widok Ukrzyżowanego inspiruje w nim myśli o wdzięczności dla Boga i szacunku dla godności osoby ludzkiej, tak iż wszyscy, wierzący i niewierzący, mogą znaleźć w niej to znaczenie, które wzbogaca życie. Antoni pisze: „Chrystus, który jest twoim życiem, wisi przed tobą, abyś patrzył na krzyż jak w lustro. Będziesz mógł tam poznać, jak śmiertelne były twoje rany, których żadne nie uleczyłoby lekarstwo, jak tylko krew Syna Bożego. Jeśli dobrze się przyjrzysz, będziesz mógł zdać sobie sprawę, jak wielka jest twoja godność ludzka i twoja wartość (...). W żadnym innym miejscu człowiek nie może lepiej uświadomić sobie, jak wiele jest wart, jak wtedy, gdy spogląda w lustro krzyża” („Kazania na niedziele i święta III”, str. 213-214). Drodzy Przyjaciele, oby Antoni Padewski, tak bardzo czczony przez wiernych, mógł wstawiać się za całym Kościołem, a zwłaszcza za tymi, którzy poświęcają się kaznodziejstwu. Oni zaś, czerpiąc natchnienie z jego przykładu, niech troszczą się o łączenie mocnej i zdrowej nauki ze szczerą i żarliwą pobożnością i zwięzłością przekazu. W obecnym Roku Kapłańskim módlmy się, aby kapłani i diakoni pełnili pilnie tę posługę głoszenia i aktualizacji Słowa Bożego wiernym, przede wszystkim w homiliach liturgicznych. Niech będą one skutecznym przedstawieniem odwiecznego piękna Chrystusa, właśnie tak jak zalecał Antoni: „Kiedy głosisz Chrystusa, otwiera On twarde serca; gdy wzywasz Go, osładza gorzkie pokusy; gdy myślisz o Nim, rozjaśnia Twoje serce; kiedy o Nim czytasz, nasyca twój umysł” („Kazania na niedziele i święta III”, str. 59).