Monika Skarżyńska: - Niedawno dowiedzieliśmy się, że kobieta, którą lekarze uznali za zmarłą, ożyła na głos płaczu swego dziecka. Dziecko zostało wydobyte z jej łona przez cesarskie cięcie i również początkowo sprawiało wrażenie martwego. Potem zapłakało. Podobno kobieta i wielu ludzi uważa, że to był cud. Ale są ludzie, którzy są innego zdania. Księże Profesorze, co to jest cud i czy to był cud?

Ks. prof. Antoni Paciorek: - Według Pisma Świętego, cud jest to przejaw Bożej łaskawości w stosunku do człowieka. Niekiedy bywa tak widowiskowy, że dostrzegają go wszyscy wokoło. Kiedy indziej dostrzega go jedynie sam obdarowany. Być może są też przypadki, że Bożego daru nie zauważa nikt, nawet sam obdarowany. Potoczna definicja cudu jako zdarzenia, które wykracza poza prawa natury, w czasach biblijnych nie była znana, choćby dlatego, że człowiek tamtego okresu o czymś takim jak prawa natury w ogóle nie słyszał. Zresztą i dzisiaj nie możemy powiedzieć, że dobrze znamy prawa natury. Dlatego w przypadku nadzwyczajnych zdarzeń, np. medycznych, odpowiednie komisje stwierdzają, że takiego to a takiego wydarzenia nie można wyjaśnić na podstawie dotychczasowej wiedzy medycznej. Powtórzmy więc, cud w rozumieniu Biblii (a nie w potocznym) to objawienie się Bożej łaskawości człowiekowi.

- W takim razie wspomniana kobieta może chyba uważać wydarzenie, którego doświadczyła, za przejaw Bożej łaskawości, a więc za cud? I faktycznie, część osób z jej otoczenia dostrzega w tym wydarzeniu cud. Jednak niektórzy są sceptyczni. Kto wobec tego ma rację?

- Po kolei. Oczywiście, owa kobieta ma prawo uznawać całe wydarzenie za przejaw Bożej łaskawości w stosunku do niej, i w tym sensie może uważać je za cud. Mają prawo tak uważać również ludzie z jej otoczenia, a nawet my sami, choć nie byliśmy naocznymi świadkami. Natomiast możliwe jest, że ci, którzy uznają cud za wydarzenie wykraczające poza prawa przyrody, nie będą uważać tego wydarzenia za cud, sądząc, że skoro nie znamy wszystkich praw natury, a przynajmniej nie mamy pewności, że je znamy, to nie możemy też powiedzieć, czy jakieś wydarzenie wykracza, czy nie wykracza poza prawa natury. W ten właśnie sposób, albo podobnie, rozumują ci, którzy w tym konkretnym przypadku chcą widzieć działanie sił naturalnych i nic więcej. Zwłaszcza jeśli nie są ludźmi wierzącymi.
Tyle że - jak wiemy z Pisma Świętego - cuda, czyli wydarzenia, w których objawia się szczególna Boża łaskawość, nie muszą być tak niezwykłe, że aż „przekraczające” prawa natury.

- Czy zwykłe - z ludzkiego punktu widzenia - wydarzenie można nazwać cudem?

- Dla kogoś zwykłe, dla kogoś innego niezwykłe. Pismo Święte (Ps 107) nazywa cudem np. odnalezienie właściwej drogi przez błądzącego albo powrót żeglarzy z podróży morskiej czy zdobycie pokarmu przez głodnego. To wszystko było dla psalmisty „cudem”, czyli ujawnieniem się Bożej łaskawości dla danego człowieka. Czy było przekroczeniem jakichkolwiek znanych nam dziś praw natury? Nie, ale w danych okolicznościach psalmista uznał te wydarzenia za objawienie się Bożej łaskawości i nazwał je cudem.

- Ale nie wszystkie wymieniane w Biblii cuda są tak „zwyczajne” jak te wyliczone w psalmie. Przecież Jezus dokonywał czynów „przekraczających prawa natury”, np. uzdrowienie niewidomego albo wskrzeszenie córki Jaira, albo młodzieńca z Nain.

- Bez wątpienia Pan Jezus dokonywał cudów, czyli objawiał ludziom dobroć Ojca w sposób zwracający uwagę wielu. Gdyby Pan Jezus nie dokonywał takich czynów, tamtejsi ludzie, bardzo wrażliwi na nadzwyczajności, nie uznaliby w Nim człowieka Bożego, a w konsekwencji nie zwracaliby uwagi na Jego posłannictwo. Pan Jezus dokonywał cudów, można by nawet powiedzieć, że „musiał” dokonywać cudów, jeśli chciał, aby Jego posłannictwo od Ojca było dostrzeżone i zapamiętane. Nawet wrogom Pana Jezusa nie przyszło do głowy, aby odmawiać Mu władzy dokonywania niezwykłych czynów. Twierdzili jedynie, że te wielkie dzieła dokonywane są mocą złego ducha. Nieco późniejsi rabini tłumaczyli dzieła Jezusa tym, że przebywał jakiś czas w Egipcie i tam nauczył się sztuczek, którymi zwodził ludzi. W każdym razie niezaprzeczalną rzeczą jest, że Jezus dokonywał wielkich dzieł - cudów.

- Ludzie, którzy mieli szczęście na własne oczy oglądać wielkie cuda Jezusa, mogli nabrać przekonania, że Jezus jest kimś wyjątkowym i posłanym od Boga. Jednak my nie jesteśmy świadkami cudów Jezusa - my poznajemy opisy cudów. Czy to nie jest zasadnicza różnica?

- Tak, to jest duża różnica. Można nawet powiedzieć, że nieco inną funkcję spełniały cuda Jezusa dokonywane wtedy na oczach uczniów i innych mieszkańców Palestyny, inną - spełniają opisy owych cudów, które odnajdujemy w Ewangeliach. Cuda Jezusa dokonywane w czasie Jego ziemskiej działalności były ilustracją Jego nauczania. Kiedy Jezus mówił o „przybliżaniu się królestwa Bożego”, czyli dobroci, łaskawości i miłosierdziu Boga, Jego cudowne czyny naocznie ukazywały owo przybliżanie się obiecanego królestwa. Kiedy Jezus mówił o przybliżaniu się królestwa Bożego, to równocześnie przez wypędzanie złych duchów, tj. egzorcyzmy, ukazywał i unaoczniał cofanie się „królestwa szatana”. Krótko mówiąc, cuda nie tylko uwiarygodniały posłannictwo Jezusa jako człowieka Bożego, cuda ilustrowały głoszoną przez Niego naukę o „przybliżaniu się królestwa Bożego”.

- Opisane w Nowym Testamencie cuda Jezusa dotąd postrzegałam raczej jako „uzupełnienie pomocy medycznej”. Dlatego podkreślenie ich znaczenia jako ilustracji nauczania Jezusa o przybliżaniu się królestwa Bożego jest dla mnie interesujące. Jak jednak dzisiaj powinniśmy odbierać opisy cudów Jezusa?

- Pojmowanie cudów Jezusa jako „uzupełnienie służby medycznej” jest chyba równie częste jak niesłuszne. Podobnie zresztą niewłaściwe byłoby rozumienie opisów cudów jako komunikatu skierowanego do dzisiejszego czytelnika: „Popatrzcie, co ten Jezus z Nazaretu potrafił!”. Bez wątpienia Jezus miał i ma władzę dokonać tych i innych jeszcze dzieł. Ale nie takie jest główne przesłanie ewangelijnych opisów cudów. Główne przesłanie łączy się z przesłaniem całej Ewangelii.
Otóż przesłaniem Ewangelii, czyli istotną jej treścią, jest to, że Jezus Chrystus, zmartwychwstały i uwielbiony, pozostaje dziś obecny pośród swoich uczniów, pozostaje obecny w Kościele ze swą mocą i dobrocią. W konsekwencji my jako odbiorcy ewangelijnych opisów cudów - w przeciwieństwie do naocznych świadków cudów Jezusa - żyjemy w epoce Jezusa zmartwychwstałego i uwielbionego, który wprawdzie nie wędruje jako człowiek, widzialnie, po ścieżkach Palestyny lub innych, a mimo to jest z nami (Emanuel) w sposób bardziej potężny niż kiedyś. Opisy cudów, które znajdujemy w Ewangeliach, są dla nas ilustracją i uzmysłowieniem tego, co dokonuje się dzisiaj w sposób podobny albo jeszcze o wiele pełniejszy. Opisy uzdrowienia oczu uzmysławiają, że tylko Jezus daje nam należyte widzenie spraw. Opis uzdrowienia sparaliżowanego zachęca do uwierzenia, że Jezus jest Tym, który daje siłę do wykonania dzieł, zda się, niemożliwych. Opisy uleczenia z trądu zachęcają do ufności, że Jezus zdolny jest oczyścić nas z wszelkiego zbrukania. Opis uciszenia burzy zachęca do zwrócenia się z ufnością do Chrystusa o uciszenie tego, co nas oburza, niepokoi, udręcza. I tak dalej, i tak dalej. A wszystko to jest cudem - przejawem Bożej łaskawości dla nas.

- To znaczy, że chrześcijanin może liczyć na cuda w swoim życiu?

- Powiem więcej. Chrześcijanin ma prawo liczyć na cuda w swoim życiu. Odkąd Chrystus zmartwychwstał i został uwielbiony, Jego uczniowie żyją w promieniach Jego mocy, dlatego chrześcijanin podejmując się jakiegoś zadania (np. zawierając małżeństwo, rozpoczynając czy kontynuując studia, czy w ogóle przyjmując jakieś życiowe zobowiązanie), rozpoczyna je ze świadomością, że jego szczere wysiłki wspiera moc Chrystusa. Inaczej mówiąc - uczeń Chrystusa z reguły liczy na cud, na objawienie się wobec niego łaskawości Boga. Dlatego jest pełen zapału i ufności. Wprawdzie to, co otrzymujemy, nie zawsze okazuje się dokładnie tym, co zaplanowaliśmy albo wymarzyliśmy, jako że nasze widzenie spraw jest ułomne. Ale właśnie ze względu na nieumiejętność, także w sferze rozeznania, chrześcijanin liczy na Bożą pomoc i ufa Jego dobroci. Tego uczymy się przez wiele lat naszego życia. Pragnę zapewnić, że w miarę upływu lat nauki jest coraz mniej, a coraz więcej wdzięczności.