Reklama

Wolność i widoczna obecność

W wypełnianiu swojej duchowej misji Kościół prawosławny w Polsce - w przeciwieństwie do Kościoła katolickiego w Rosji - cieszy się pełną wolnością. Posiada własne struktury diecezjalne, biskupów i kapłanów, klasztory, ośrodki akademickie, prowadzi działalność charytatywną i kulturalną, wydaje czasopisma. Jest obecny w wojsku, w wielu szkołach i szpitalach.

Niedziela Ogólnopolska 13/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Sześć diecezji i Ordynariat Polowy

Reklama

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny posiada na terytorium Polski 6 jednostek administracyjnych: archidiecezję warszawsko-bielską oraz diecezje białostocko-gdańską, łódzko-poznańską, wrocławsko-szczecińską, przemysko-nowosądecką oraz lubelsko-chełmską. Liczbę prawosławnych w Polsce szacuje się na ok. 600 tys. Należą oni do ponad 220 parafii, w których pracuje 240 księży. Episkopat liczy 8 biskupów. W jurysdykcji Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego jest metropolia Portugalia (obejmująca parafie prawosławne w tym kraju, a także w Hiszpanii i Brazylii) oraz prawosławny dekanat Sardynii we Włoszech.
Od 1993 r. istnieje w Polsce Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego. Jest on zrównany prawnie i kanonicznie z innymi diecezjami Kościoła prawosławnego, posiada własnego prawosławnego ordynariusza wojskowego, któremu jest powierzona troska o wiernych tego wyznania, związanych ze służbą w Wojsku Polskim. Jest nim obecnie bp Miron Chodakowski, który posiada tytuł biskupa hajnowskiego i stopień generała brygady (tak wysoki stopień wojskowy jest rzadkością nawet w krajach prawosławnych). 19 kapelanów, którzy pełnią swą służbę, działa głównie na Białostocczyźnie, Podkarpaciu i we Wrocławiu. Niedawno bp Chodakowski wystąpił o dodatkowy etat dla kapelana wojskowego na Warmii.
Oprócz kapelanów wojskowych na Białostocczyźnie są kapelani prawosławni w policji i w straży pożarnej. Księża prawosławni pełnią też funkcje kapelanów w straży granicznej.

W szkole, szpitalu i więzieniu

Reklama

Od kiedy w sierpniu 1990 r. minister edukacji narodowej wydał instrukcję dotyczącą wprowadzenia religii do szkół, powstała możliwość, aby naukę religii w placówkach oświatowych mogli podjąć także uczniowie wyznania prawosławnego. Wprowadzenie katechizacji w szkołach znacznie zwiększyło liczbę dotychczas katechizowanych osób. Jeśli np. w roku szkolnym 1989/90 w czterech dekanatach diecezji białostocko-gdańskiej z katechizacji przy świątyniach korzystało 4 320 uczniów, to w dwa lata po wprowadzeniu religii do szkół ich liczba na tym obszarze zwiększyła się przeszło dwukrotnie.
Obecnie - jak nas poinformował ks. prof. Henryk Paprocki, rzecznik prasowy Kancelarii Metropolitalnej metropolity Sawy, zwierzchnika Kościoła prawosławnego w Polsce - katechizacja prowadzona jest niemal we wszystkich szkołach na terenie Białostocczyzny, w wielu placówkach oświatowych w rejonie Bieszczad oraz w niektórych na Ziemiach Odzyskanych, np. w rejonie Legnicy. W pozostałych częściach Polski katechizacja prowadzona jest przy parafiach. Taka sytuacja jest np. w Warszawie. Możliwość katechizacji w szkołach gwarantuje ustawa o stosunku Państwa do Kościoła prawosławnego z lipca 1991 r.
Wspomniana ustawa gwarantuje też obecność kapelanów prawosławnych w szpitalach. Mają oni możliwość posługi kapłańskiej wśród wiernych prawosławnych we wszystkich szpitalach w Polsce. Na Białostocczyźnie niektórzy księża prawosławni mają w szpitalach etaty kapelanów. W innych miejscach kapłani z parafii prawosławnych - jeśli są proszeni - bez przeszkód mogą docierać do swoich wiernych przebywających w zamkniętych placówkach opieki zdrowotnej.
Duchowni prawosławni mają też możliwość odwiedzania z posługą kapłańską swoich wiernych przebywających w więzieniach. Z ich posługi (zwłaszcza w okresie świąt) korzystają też umieszczeni w polskich więzieniach skazani z Ukrainy, Rosji czy Białorusi.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Uczelnie i klasztory

Kościół prawosławny ma możliwość kształcenia swoich kadr w Prawosławnym Seminarium Duchownym w Warszawie, w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie oraz w Katedrze Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku. Ponadto działają cenione szkoły: Policealne Studium Ikonograficzne w Bielsku Podlaskim oraz Szkoła Psalmistów i Dyrygentów Cerkiewnych w Hajnówce.
Życie monastyczne koncentruje się w klasztorach męskich - w Jabłecznej, Supraślu i Ujkowicach oraz w żeńskich - w Grabarce, w Białymstoku-Dojlidach i w Wojnowie. Wkrótce powstanie monastyr w Sakach na Białostocczyźnie.

Bractwa

Reklama

Działalność laikatu żywo widać w istniejących na terenie Polski bractwach cerkiewnych. Są one w naszym kraju od XVI wieku. Ich działalność po II wojnie światowej była zakazana przez władze komunistyczne. I choć były próby ich wskrzeszenia w latach siedemdziesiątych (bez formalnych struktur), to rzeczywisty ich rozwój nastąpił dopiero po 1989 r. Co prawda, już w 1982 r. władze zgodziły się na istnienie Bractwa Młodzieży Prawosławnej, wyłonionego z Koła Teologów Prawosławnych ChAT, ale wierni w parafiach musieli czekać na zgodę do 1989 r. Wtedy powstało Bractwo Świętych Cyryla i Metodego. Dziś bardziej znane - obok wspomnianych - to: Bractwo św. Mikołaja, Bractwo Trzech Świętych Hierarchów, Bractwo św. Atanazego i Bractwo św. Grzegorza Peradze. Istnieje również wiele mniejszych bractw, działających niezależnie lub wchodzących w skład większych. Bractwa w różny sposób uczestniczą w życiu Cerkwi: parafialne dbają o wygląd i dobry stan świątyń, inne prowadzą działalność charytatywną, wydawniczą, organizują pielgrzymki, włączają dzieci i młodzież do życia Cerkwi.

Nie tylko festiwal w Hajnówce...

Któż nie słyszał o Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce, o Zespole Muzyki Cerkiewnej przy Warszawskiej Operze Kameralnej czy nie podziwiał twórczości Jerzego Nowosielskiego? Ale to tylko najbardziej znane przejawy działalności kulturalnej prawosławnych w Polsce. Na co dzień działalność kulturalna koncentruje się w bractwach oraz w centrach kultury prawosławnej, które powstały w Białymstoku, Siemiatyczach i Hajnówce. W Centrum w Białymstoku każdego roku odbywa się Wszechnica Kultury Prawosławnej, której zadaniem jest poszerzanie i popularyzowanie wiedzy na temat prawosławnej religii, kultury i sztuki w aspekcie teologicznym i historycznym. Celem Instytutu Kultury Prawosławnej w Hajnówce jest szerzenie duchowej kultury prawosławia poprzez działalność oświatowo-wychowawczą.

Działalność charytatywna i opiekuńcza

Przez cały powojenny okres aż do lat 90. działalność charytatywna Kościoła prawosławnego w szerszym zakresie była niemożliwa. Faktyczne jej początki to druga połowa lat 90. Powstają wtedy domy opieki, a w Białymstoku rozwija działalność Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia "Eleos". Ten ostatni najpierw zajmuje się dziećmi z rodzin patologicznych (organizuje dla nich półkolonie, świetlice), a następnie obejmuje opieką ludzi starszych i samotnych. Zimą pomaga bezdomnym i ubogim. Włącza się w działalność humanitarną na rzecz nieszczęśliwych w innych krajach. Już od czterech lat w Adwencie "Eleos" uczestniczy w akcji Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom, organizowanej przez Caritas Polską.
Obecnie Kościół prawosławny w Polsce prowadzi 10 domów opieki, m.in. w Hajnówce, Stanisławowie, Cieplicach, Grabarce, Lublinie i Kożynie.

Prasa, programy radiowe i telewizyjne

Regularnie ukazuje się kilka tytułów czasopism o zasięgu ogólnopolskim bądź diecezjalnym, a także wiele tytułów pism parafialnych. W Białymstoku działa prawosławne Radio Orthodoxia oraz zespół redakcyjny w Telewizji Białystok, przygotowujący dla Redakcji Ekumenicznej II Programu TVP prawosławne programy religijne. Ogólnopolskimi czasopismami są: miesięcznik Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Cerkownyj Wiestnik oraz bardzo ceniony wśród wiernych miesięcznik Przegląd Prawosławny. Bractwo Młodzieży Prawosławnej wydaje kwartalnik Arche. Wiadomości Bractwa, a Prawosławny Ordynariat Polowy - Polskiego Żołnierza Prawosławnego. Ukazują się też czasopisma diecezjalne, a także naukowe. Z tych ostatnich warto wymienić Elpis, wydawany przez Katedrę Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku, będący kontynuacją ukazującego się przed wojną czasopisma o tym samym tytule, wydawanego przez Studium Teologii Prawosławnej przy Uniwersytecie Warszawskim.
Wspomniane Radio Orthodoxia propaguje kulturę i tradycje prawosławne wśród mieszkańców regionu - zarówno prawosławnych, jak i nieprawosławnych, którzy się prawosławiem interesują. Wyznawcy prawosławia korzystają też z przygotowanych dla nich cyklicznych audycji radiowych w Polskim Radiu.
W Polsce działa kilka wydawnictw specjalizujących się w literaturze prawosławnej. Najbardziej znane z nich to: Wydawnictwo Kościoła Prawosławnego (wydaje kalendarze i książki), Orthdruk, Wydawnictwo Bractwa Młodzieży Prawosławnej i Wydawnictwo "Światłość Przemienienia". Warto dodać, że książki dotyczące prawosławia ukazują się też w wydawnictwach katolickich. To właśnie WAM wspólnie z Wydawnictwem Kairos opublikował Katechizm Kościoła Prawosławnego. Również katolickie wydawnictwa - M, Verbinum, a także Instytut Wydawniczy PAX i Znak opublikowały wiele tytułów klasyków prawosławia.

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Eurostat: trzy czwarte rodzin nie ma dzieci

2025-07-07 16:49

[ TEMATY ]

rodzina

Adobe Stock

Nieco ponad trzy czwarte rodzin w Unii Europejskiej nie ma dzieci. Połowa z tych, które posiadały potomstwo, miała tylko jedno dziecko - wynika z danych opublikowanych dziś przez Eurostat.

W 2024 roku w UE były niemal 202 miliony rodzin. Nieco mniej niż jedna czwarta (23,6 proc.) miała dzieci podczas gdy ponad trzy czwarte (76,4 proc.) ich nie miało.
CZYTAJ DALEJ

Polska świętość w sercu Rzymu

2025-07-07 09:00

[ TEMATY ]

Polska

Polska

Rzym

kaplica

Vatican Media

W rzymskim kościele św. Joachima w dzielnicy Prati znajduje się wyjątkowe miejsce, które upamiętnia duchowe i historyczne dziedzictwo Polski. To poświęcona naszemu krajowi kaplica, zaprojektowana z inicjatywy Czcigodnego Sługi Bożego o. Bernarda Łubieńskiego (1846–1933), redemptorysty, zwanego Apostołem Polski.

Kaplica polska to jedna z czternastu kaplic narodowych w kościele św. Joachima. Ich nazwy pochodzą od kraju, który przyczynił się do ich dekoracji. Kaplicę poświęconą Polsce ozdobił Attilio Palombi. Nad swoimi freskami pracował w latach 1890-1898.
CZYTAJ DALEJ

Rozpoczęła się faza wstępna procesu beatyfikacyjnego kapelanów katyńskich

2025-07-07 17:10

[ TEMATY ]

Katyń

beatyfikacja

Karol Porwich/Niedziela

Bp Wiesław Lechowicz

Bp Wiesław Lechowicz

Jak informuje Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich, Biskup Polowy Wojska Polskiego, bp dr Wiesław Lechowicz wydał dekret powołujący ks. prałata płk. Straży Granicznej dr. Zbigniewa Kępę na postulatora fazy wstępnej sprawy beatyfikacyjnej kapelanów katyńskich. Postępowaniem wstępnym zostało objętych 29 kapelanów armii II RP, to jest 26 księży rzymskokatolickich i 1 ksiądz greckokatolicki - mianowanych duszpasterzy z lat 1919 -1939 oraz 2 kleryków rzymskokatolickich - sanitariuszy września 1939 r.

Dekret powołujący ks. dr. Zbigniewa Kępę na postulatora fazy wstępnej sprawy beatyfikacyjnej kapelanów katyńskich wydany został 18 czerwca br. Dekret został publicznie odczytany przez kanclerza Kurii Polowej ks. mjr Rafała Koneckiego 26 czerwca 2025 r. w katedrze polowej WP w Warszawie w czasie Mszy św. . o godz. 18.00. Następnie bp Lechowicz wręczył dokument księdzu postulatorowi.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję