O. STANISŁAW TOMOŃ: - Ojcze Przeorze, Edward Moskal, jako prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej i Związku Narodowego Polskiego, otrzymał 3 maja br. na Szczycie Jasnogórskim z rąk Ojca Przeora Order Jasnogórski. Jakie są związki Edwarda Moskala z Jasną Górą?

O. IZYDOR MATUSZEWSKI: - Edward Moskal jest wielkim dobrodziejem Jasnej Góry. Cztery lata temu przyczynił się do zorganizowania w USA pierwszego radiotonu na rzecz odnowy bastionu Świętej Trójcy. Czytelnicy Niedzieli z pewnością orientują się, że jest to zbiórka funduszy na określony cel, prowadzona przez sta-cje radiowe i telewizyjne w łączności ze słuchaczami, którzy deklarują swoją pomoc. P. Moskal podjął wtedy decyzję, że cała stacja WPNA 1490 AM w Chicago przeprowadzi radioton. Dzięki temu bastion Świętej Trójcy wygląda dziś pięknie. To na tym właśnie bastionie stoi pomnik Jana Pawła II. Drugi radioton na rzecz Jasnej Góry, zorganizowany przez p. Moskala, odbył się 20 kwietnia br. w Chicago. Do tej akcji dołączyły inne stacje - WNVR 1030 AM, nowojorska WRKL 910 AM, telewizja "Polvision" w Chicago i biura "Polameru". Mamy nadzieję, że ta akcja pomoże nam w odnowieniu Kaplicy Matki Bożej, pozwoli na wymianę dachów Kaplicy i Bazyliki oraz zainstalowanie klimatyzacji. To wszystko jest możliwe dzięki p. Moskalowi, człowiekowi związanemu z Polską i z tym świętym miejscem, którym jest Jasna Góra - symbol polskiego narodu. "Tu bije serce narodu w sercu Matki" - mówił Ojciec Święty Jan Paweł II. Myślę, że Edward Moskal jest jednym z tych, którzy przykładają ucho do jasnogórskich murów i słyszą tony historii. Dlatego nadanie mu Orderu Jasnogórskiego jest wyrazem naszej wdzięczności dla jego postawy względem naszego Sanktuarium, a także względem narodu polskiego, o który jest zatroskany. Wspomnę jeszcze, że Edward Moskal jest konfratrem Zakonu Paulinów.

- Ogromny udział w odnowieniu i ratowaniu jasnogórskiego dziedzictwa ma niewątpliwie cała Polonia i osobiście Edward Moskal. Ojciec Przeor wielokrotnie i w różnych okolicznościach spotykał się z p. Moskalem. Proszę powiedzieć, czy w bezpośrednich relacjach zauważa się, iż p. Edward Moskal jest człowiekiem maryjnym?

- Oczywiście, jest on człowiekiem maryjnym, czcicielem Matki Bożej Częstochowskiej. Nade wszystko jest on Polakiem, czuje Polskę i różnymi sposobami jej pomaga. W trakcie uroczystości poświęcenia bastionu Świętej Trójcy sekretarz p. Edwarda Moskala - p. Kazimierz Musielak - przedstawił szeroki i różnorodny zakres pomocy kierowanej do Polski przez Polonię amerykańską pod przewodnic-twem p. Moskala. Przekazano m.in. wiele darów do różnych szpitali. Dlatego Kapituła Orderu, czyli Rada Domu Jasnogórskiego i zastępca Ojca Generała - o. Ireneusz Pompa, jednogłośnie nadała Edwardowi Moskalowi Order Jasnogórski "Pro Maria - Patria - et Claro Monte".

- Na pewno Ojca Przeora martwi to, co stanowiło pewien rozdźwięk szczególnie w pierwszych chwilach pobytu Polonii świata w Warszawie na II Zjeździe, w związku z nagłaśnianiem przez niektóre media wypowiedzi dwóch osobistości: Edwarda Moskala i Jana Nowaka-Jeziorań-skiego.

- Nadając Order Jasnogórski p. Moskalowi, nie zajmujemy stanowiska w tamtej sprawie. To są, myślę, osobiste nieporozumienia. Jan Nowak-Jeziorański też niedawno był na Jasnej Górze, aby się modlić. Ilekroć był w Polsce, odwiedzał także Jasną Górę. Nie wchodzimy w tę sytuację. Nas interesuje, jak odnoszą się oni do wiary i do Sanktuarium. Order jest wyrazem naszego podziękowania dla p. Moskala, naszej wdzięczności za wkład w dziedzictwo kulturowe, jasnogórskie.

- 3 maja br., w uroczystość Królowej Polski, na Jasnej Górze zgromadzili się Polacy z wielu zakątków świata z okazji II Zjazdu Polonii. Pod Szczytem Jasnogórskim - ponad 50-tysięczna rzesza wiernych, celebra uroczystej Sumy przez kard. Franciszka Macharskiego, kazanie Prymasa Józefa Glempa i... moment wręczenia Orderu Jasnogórskiego. Czy nie można tego odczytać jako uhonorowania całej Polonii amerykańskiej?

- Oczywiście, był to także hołd złożony Polonii amerykańskiej, której prezesem jest p. Moskal. A Polonia, odkąd pamiętam, pomaga Jasnej Górze. Sięgnę np. do 1990 r., gdy miał miejsce pożar części klasztoru, tzw. starego świata. Wtedy także Polonia składała "cegiełki", pomagała w odbudowie Jasnej Góry. Polacy przyjeżdżający z całego świata i odwiedzający Jasną Górę wciąż składają swoje dary. Polonia troszczy się o to miejsce. Świeżo w pamięci mamy inny fakt. Niedawno państwo Danuta i Tomasz Gołąbowie z USA ufundowali pomnik Jana Pawła II na wałach jasnogórskich. Order, którym obecnie uhonorowano Prezesa Kongresu Polonii Amerykańskiej, jest więc wyrazem wdzięczności dla całej Polonii.

- Ojciec Przeor był ostatnio dwukrotnie w Stanach Zjednoczonych. Jako gość Polonii amerykańskiej odwiedził wiele miast i środowisk. Jakie wspomnienia towarzyszą Ojcu Przeorowi dziś, z perspektywy czasu?

- W styczniu br. gościłem wraz z moimi współbraćmi w Stanach Zjednoczonych. Spotkałem się tam z Edwardem Moskalem, Stanisławem Sawko - fundatorem pomnika sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego i ks. Tadeuszem Dzieszko pracującym wśród Polonii. Przedstawiłem im problem odnowy Kaplicy Matki Bożej. Wówczas pojawiła się propozycja zorganizowania radiotonu. Spotkaliśmy się z dużą życzliwością i zrozumieniem. Potem zostaliśmy zaproszeni na Florydę przez Polsko-Słowiańską Fundację Charytatywną. W intencjach fundatorów odprawiliśmy Mszę św.
Spotkania na ziemi amerykańskiej pozostały w naszej pamięci jako bardzo miłe i pełne życzliwości. Wiadomo, że jechaliśmy po to, aby zbierać fundusze na odnowę Kaplicy, ale równocześnie chcieliśmy ukazać sześciowiekową obecność Matki Bożej na Jasnej Górze. Przybliżaliśmy historię Kaplicy Matki Bożej i różne znaki widzialne, dostrzegalne, które ludzie tutaj odczytują i które otrzymują.
Przez nasze audycje na falach eteru Matka Boża Jasnogórska znów w jakiś sposób zaistniała w pamięci i w sercach. Ludzie na nowo przypomnieli sobie Jej obecność, odżyło to wszystko, z czym wyjeżdżali z Polski - duch polski i duch maryjny. Polacy ze łzami wspominali swój pobyt na Jasnej Górze, swoje przeżycia, dziękczynienia i radości. To była eksplozja wspom-nień o Matce Bożej, o Jej obecności, o Jej łaskawości.

- Z pewnością Czytelników interesują szczegóły związane z organizacją i przebiegiem ostatniego radiotonu.

- Radioton odbył się 20 kwietnia br. i trwał od godz. 5.30 rano do północy. O. Melchior Królik, o. Jan Pach i ja składaliśmy wizyty w różnych stacjach radiowych. Tego trudu podjęły się trzy stacje w Chicago i stacja w Nowym Jorku - były to stacje p. Edwarda Moskala i p. Waltera Kotaby. Stacja p. Kotaby łączyła się telefonicznie z Polską, m.in. z prezydentem Wałęsą, z Danielem Olbrychskim, z Jerzym Hoffmanem - reżyserem filmu Potop i Wojciechem Kurpikiem - konserwatorem Cudownego Obrazu. Do radiotonu trzeba było słuchaczy przygotować. Dlatego też pojechaliśmy wcześniej, żeby wystąpić i przemówić tak w radiu, jak i w telewizji. Mówiliśmy o Jasnej Górze, zapowiadaliśmy akcję. Musieliśmy też zgromadzić wolontariuszy do odbierania telefonów od radiosłuchaczy. W każdej stacji było po 6 linii telefonicznych. Ludzie jadący samochodami do pracy czy z pracy, ludzie słuchający radia w domach dzwonili i deklarowali złożenie ofiary na odnowę Kaplicy. Mimo że akcja się zakończyła, konto jest nadal otwarte. Jak zawsze, ofiarność Polonii przerosła nasze oczekiwania. Jesteśmy wdzięczni szczególnie Polakom z Chicago, a także z Nowego Jorku, i zobowiązani do modlitwy. Codziennie o godz. 7.00 w Kaplicy Matki Bożej na Jasnej Górze jest odprawiana Msza św. za ofiarodawców. Modlimy się również za nich podczas Apelu Jasnogórskiego. Każdego dnia o godz. 15.30 podczas Mszy św. za Ojczyznę pamiętamy o Polakach rozsianych po całym świecie i oddajemy ich sprawy w ręce Jasnogórskiej Matki.

- Za pośrednictwem Tygodnika Katolickiego "Niedziela" Jasna Góra dociera do wielu środowisk polonijnych, do wielu Polaków rozsianych po różnych krajach. Czy wobec nadchodzącego sezonu pielgrzymkowego chciałby Ojciec Przeor skierować słowo do Polonii?

- W Ameryce zapraszaliśmy na Jasną Górę wszystkich, którzy nas słuchali. Przez Niedzielę ponawiamy nasze serdeczne zaproszenie - przyjeżdżajcie, oddajcie hołd Matce Bożej, bo wszyscy mamy Jej za co dziękować! Tu jest nasz wspólny polski dom.

- Serdecznie dziękuję Ojcu Przeorowi za rozmowę.