Reklama

Szerzenie oświaty i kultury w chrześcijańskim duchu

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Historia Towarzystwa Czytelni Ludowych w Polsce

Początki Towarzystwa Czytelni Ludowych w Polsce sięgają drugiej połowy XIX w. Wówczas, w obliczu groźby germanizacji, Polacy rozpoczęli przeciwstawianie się zaborcy, by w ten sposób uratować narodowego ducha.

14 stycznia 1872 r. w Poznaniu powstało Towarzystwo Oświaty Ludowej (TOL). Jego zadaniem było m. in. tworzenie bibliotek polskich, prowadzenie kolportażu obrazów religijnych i historycznych. Do tej pracy powołano organizatorów "okręgowych", którzy popełnili jednak kilka istotnych błędów. Najważniejsze z nich to nieuwzględnienie istniejących już placówek oświatowych, nienawiązanie współpracy z kapłanami pracującymi wśród ludzi, a także organizowanie wbrew statutowi wieców i spotkań w duchu patriotycznym. Na jeden z nich w 1878 r. wkroczyła pruska żandarmeria i od tego momentu zakazano działalności. Po dwóch latach zawieszenia, 11 października 1880 r., ci sami działacze powołali do życia Towarzystwo Czytelni Ludowych (TCL). Jego celem było: "szerzenie pożytecznych, podnoszących religijne uczucia ludu i pouczających książek polskich, zakładanie bibliotek ludowych". Towarzystwo powołało powiatowych mężów zaufania, tzw. delegatów oraz nawiązało ściślejszy kontakt z księżmi. Bibliotekę centralną otworzono w Poznaniu. Mniejsze funkcjonowały przeważnie w mieszkaniach prywatnych lub na plebaniach, a bibliotekarze pracowali społecznie.

Dla działalności TCL bardzo ważny był rok 1906, kiedy to po raz pierwszy doroczne walne zgromadzenie TCL nazwano Sejmikiem Oświatowym. 1 stycznia 1912 r. sekretarzem generalnym Towarzystwa został mianowany ks. Antoni Ludwiczak.

W okresie I wojny światowe działalność TCL przycichła, ale powstała nowa idea - wysyłania książek do polskich żołnierzy walczących na frontach, zwłaszcza francuskim. Ożywienie nastąpiło w 1916 r., gdy zapowiedziano utworzenie Królestwa Polskiego, a tym samym ożywiono nadzieje odbudowy państwowości polskiej.

W okresie międzywojennym działalność Towarzystwa Czytelni Ludowych znacznie się nasiliła. Ks. Antoni Ludwiczak, będący wtedy posłem I kadencji II Rzeczypospolitej, zaczął dążyć do utworzenia Uniwersytetu Ludowego. Ostatecznie 4 października 1921 r. nastąpiło uroczyste otwarcie na Dalkach pod Gnieznem.

W 1933 r. funkcję sekretarza generalnego TCL przejął ks. Karol Milik. Niestety, II wojna światowa przyczyniła się do przerwania pracy Towarzystwa Czytelni Ludowych oraz uniwersytetów ludowych. Ostatecznie w czerwcu 1950 r., na żądanie Urzędu Bezpieczeństwa, który twierdził, że jest to "organizacja klerykalna, wsteczna i niepotrzebna", zlikwidowano TCL, a majątek przeszedł w ręce państwa.

Dopiero w 1989 r. zaistniały warunki do tego, by odtworzyć ruch ludowy. Podobnie jak w przypadku zakładania uniwersytetu, tak i tym razem nasza archidiecezja była pierwsza. W kwietniu 1989 r. powołano Prymasowski Uniwersytet Ludowy w Strzelnie (PULS), a TCL rozpoczęło starania o odzyskanie swoich własności. W 1993 r. Towarzystwo zostało zarejestrowane w Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu z działalnością na obszar całej Polski.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

24 września – wspomnienie odnalezienia ciała świętej Klary z Asyżu

[ TEMATY ]

Św. Klara z Asyżu

"Głos Ojca Pio"

O okolicznościach odejścia Klary z tego świata możemy się dowiedzieć z opowiadań jej sióstr z klasztoru San Damiano, zachowanych w Aktach Procesu Kanonizacyjnego.

Przy końcu swego życia zawołała wszystkie swe siostry i z największą pilnością poleciła im Przywilej ubóstwa. Ogromnie pragnęła mieć zatwierdzenie bullą reguły zakonu, tak żeby mogła przycisnąć bullę do swych ust i potem dopiero umrzeć; i tak jak pragnęła, tak się stało, albowiem kiedy była już bliska śmierci, przybył jeden z braci z listem opatrzonym bullą. Ona wzięła ją z największą czcią i przycisnęła ją do ust, by ją pocałować. A potem, w dniu następnym, wspomniana pani Klara przeszła z tego życia do Pana, zaprawdę jasna, bez zmazy, bez cienia grzechu, do jasności wiecznego światła. Rzecz tę, sama świadek, wszystkie siostry i wszyscy inni, którzy poznali świętość jej, stwierdzają bez wahania1.
CZYTAJ DALEJ

Były prezydent Francji skazany na 5 lat więzienia

2025-09-25 13:44

[ TEMATY ]

prezydent Francji

Nicolas Sarkozy

Nicola Sarkozy

Sąd w Paryżu skazał w czwartek byłego prezydenta Francji Nicolasa Sarkozy'ego na pięć lat więzienia w procesie dotyczącym nielegalnego finansowania kampanii wyborczej przy pomocy funduszy pochodzących z Libii. Sąd oczyścił Sarkozy'ego z zarzutu korupcji, ale uznał go za winnego udziału w zmowie.

Sąd uznał, że w 2006 roku do Francji dotarły fundusze z Libii, jednak nie da się uzasadnić twierdzeń, że te pieniądze zasiliły kampanię wyborczą. Uznał zarazem, że były prezydent dopuścił się przestępczej zmowy i pozwolił swym bliskim współpracownikom na kontakt z przedstawicielami Libii w celu zabiegania o uzyskanie funduszy.
CZYTAJ DALEJ

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Migrantów i Uchodźców opublikowała Wskazania przed 111. Światowym Dniem Migranta i Uchodźcy

2025-09-25 17:29

[ TEMATY ]

uchodźcy

migranci

episkopat Polski

Krzysztof Tadej

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Migrantów i Uchodźców opublikowała Wskazania przed 111. Światowym Dniem Migranta i Uchodźcy, który w tym roku będzie obchodzony 4 i 5 października ze względu na Jubileusz Migrantów i Jubileusz Świata Misyjnego. Tegoroczny temat Dnia brzmi: „Migranci, misjonarze nadziei”. Wskazania przeznaczone są do wykorzystania duszpasterskiego w parafiach.

Publikujemy Wskazania Rady KEP ds. Migrantów i Uchodźców:
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję