Reklama

Tak dyktowało sumienie

Niedziela małopolska 10/2011

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Maria Fortuna-Sudor: - Księże Biskupie, w jakich okolicznościach doszło do podjęcia decyzji, że konkretnym ludziom narodowości żydowskiej trzeba pomóc?

Reklama

Bp Albin Małysiak: - W czasie okupacji byłem kapelanem w Zakładzie Helclów w Krakowie, gdzie opiekowano się osobami w starszym wieku. Posługę pełniłem również w Szczawnicy, dokąd zakład przenieśli Niemcy. Wydarzenie, które zapoczątkowało pomaganie Żydom, miało miejsce w Krakowie. Pamiętam, że był ponury, listopadowy wieczór. Szedłem do kaplicy w zakładzie Helclów, aby odprawić Mszę św. o godz. 18. W pewnej chwili, idąc holem, dostrzegłem kątem oka, że w rogu po lewej stronie coś się poruszyło. Podszedłem. Zobaczyłem wystraszonego człowieka w łachmanach. Zapytałem, a właściwie stwierdziłem, że zapewne jest Żydem. W odpowiedzi usłyszałem wielokrotnie powtarzane słowa: „Proszę mnie ratować…”. Pomyślałem w duchu, że w ten sposób narażam siebie i wszystkich, którzy tu mieszkają. Trzeba pamiętać, że w czasie okupacji na terenach Generalnej Guberni za ukrywanie Żydów groziła kara śmierci. Ale z drugiej strony wiedziałem, że trzeba pomóc. Miałem świadomość, że jeśli nocny stróż odkryje przybysza, to każe mu opuścić teren zakładu i ów człowiek wpadnie w ręce niemieckiej policji. Z tą myślą udałem się do przełożonej - s. Bronisławy Wilemskiej. Siostra podobnie jak ja najpierw zapytała, czy wiem, czym to grozi? Ale po chwili już obmyślaliśmy plan działania.

- Wiem, że ten człowiek został w zakładzie, że Ksiądz Biskup wyrobił mu kenkartę, wcześniej załatwiając u znajomego księdza poza Krakowem fałszywą metrykę. I że przeżył wojnę. Ale pojawili się kolejni Żydzi potrzebujący pomocy…

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- To były cztery osoby. Katarzyna Kachel, Katarzyna Styczeń oraz Zbigniew Kozanowski i Henryk Juański.

- W jaki sposób trafili do Zakładu Helclów?

- Polacy, którzy ich wcześniej ukrywali, bardzo prosili o pomoc. Przez jakiś czas przechowywali Żydów w swoich mieszkaniach, w krakowskich kamienicach. Jednak coraz więcej osób znało „tajemnicę”. Ukrywający mieli więc świadomość, że jeśli ktokolwiek doniesie, zarówno im, jak i tym ukrywanym grozi śmierć. Co więc mieliśmy robić? Trzeba było przyjść z pomocą. Tym czterem osobom również wyrobiliśmy kenkarty i dzięki temu mogli się u nas czuć w miarę bezpiecznie. Mieli zapewniony dach nad głową, jedzenie, ubranie, opiekę lekarską.

- A czy Ksiądz Biskup nie obawiał się o swoje życie? Przecież mogli donieść również na Ekscelencję?

Reklama

- W pierwszym przypadku skupiłem się na tym, jak ukryć tego człowieka, jak wszystko zorganizować. Nie miałem czasu myśleć o sobie. Czy inni o tym wiedzieli? Zapewne tak i to zarówno w Krakowie, jak i w Szczawnicy, dokąd zabraliśmy ze sobą ukrywanych Żydów. W tej samej willi, w której była kaplica dla chorych, na dole urzędowali Niemcy. W pobliżu znajdowały się budynek niemieckiej straży granicznej i siedziba policji… Cóż, człowiek miał stracha, ale trzeba było nauczyć się z nim żyć. Chciałbym tu podkreślić istotną sprawę. Otóż fakt, że ani w Krakowie, ani w Szczawnicy nikt na nas nie doniósł, jest świadectwem wielkiej solidarności polskiego narodu z prześladowanymi wtedy Żydami.

- Ukrywani w zakładzie Żydzi przeżyli wojnę. Czy Ksiądz Biskup zna ich dalsze losy?

- Wszyscy, poza jedną kobietą, która zmarła śmiercią naturalną, doczekali końca wojny. Osobiste kontakty z ukrywanymi skończyły się, gdy oni opuścili zakład i wyjechali w świat. Ale ja o nich nie zapomniałem. Pamiętam ich twarze, czasem wspominam rozmowy z nimi i modlę się za nich oraz w intencji stosunków polsko-żydowskich, aby były przyjazne.

- Po latach kontakt z Księdzem Biskupem nawiązała córka jednej z uratowanych Żydówek.

- To było dla mnie dużą niespodzianką. Na początku lat 90. odnalazła mnie córka Katarzyny Styczeń, mieszkająca w Nowym Jorku p. Mary Rolicka. Amerykanka zaczęła mnie namawiać, abym zwrócił się do Instytutu Yad Vashem o przyznanie medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Odpowiedziałem, że ratując ludzi nie myślałem o medalach. Jednak p. Rolicka po jakimś czasie wróciła. Opowiadała, że w Ameryce, w Nowym Jorku, w wielu środowiskach wciąż powtarza się, że Polacy byli antysemitami. Wytknęła mi, że nie dbam o interes Polski, bo trzeba przypominać i nagłaśniać historie udowadniające, że pomagaliśmy Żydom. Wtedy napisałem podanie. P. Mary Rolicka dołączyła świadectwo, że w czasie okupacji ukrywałem jej matkę i innych Żydów. Po kilku miesiącach otrzymałem medal.

- Czuje się Ekscelencja bohaterem?

Reklama

- (śmiech) Nie ma mowy o żadnym bohaterstwie! Myślałem tylko o tym, żeby się nie dać złapać. I żeby ci Żydzi nie wpadli w ręce hitlerowców. Sumienie dyktowało mi, że powinienem ich ratować. Wypełniłem chrześcijańskie przykazanie.

- Tymczasem tematy związane z rzekomym polskim antysemityzmem wracają. Czy Polacy są antysemitami?

- Nie podoba mi się ta opinia od lat powtarzana w niektórych środowiskach Nowego Jorku i stamtąd rozchodząca się po świecie. Krzywdzi Polaków. Nasz stosunek do Żydów nie różni się od postaw i zachowań innych. Ba, odwołując się do historii, wciąż jestem przekonany, że Polacy mieli i nadal zachowują więcej przyjaźni w stosunku do Żydów niż inne narody.

* * *

Bp Albin Małysiak, Honorowy Obywatel Stołeczno-Królewskiego Miasta Krakowa, odznaczony Krzyżem Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski, jest jedynym polskim biskupem, który został uhonorowany przez Instytut Yad Vashem tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”

2011-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rozważania na niedzielę ks. Mariusza Rosika: Lepsza cząstka

2025-07-16 17:18

[ TEMATY ]

rozważania

Ks. Mariusz Rosik

pl.wikipedia.org

Niewielka miejscowość Betania, której nazwa tłumaczy się jako „dom biednych”, była świadkiem interesujących wydarzeń w życiu Jezusa. Tu mieszkała zaprzyjaźniona z Jezusem rodzina, a dokładniej dwie siostry i brat, Maria, Marta i Łazarz. Gdy Nauczyciel pielgrzymował do Jerozolimy na uroczystości świąteczne, zatrzymywał się w ich domu.

Często pewnie rozmowy przeciągały się długo w noc, a cienie żywo dyskutujących postaci figlowały na białych ścianach w świetle oliwnych lampek. Jedną z takich scen skrupulatnie relacjonuje Łukasz: „W dalszej ich podróży przyszedł do jednej wsi. Tam pewna niewiasta, imieniem Marta, przyjęła Go do swego domu. Miała ona siostrę, imieniem Maria, która siadła u nóg Pana i przysłuchiwała się Jego mowie. Natomiast Marta uwijała się koło rozmaitych posług. Przystąpiła więc do Niego i rzekła: ‘Panie, czy Ci to obojętne, że moja siostra zostawiła mnie samą przy usługiwaniu? Powiedz jej, żeby mi pomogła’. A Pan jej odpowiedział: ‘Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego. Maria obrała najlepszą cząstkę, której nie będzie pozbawiona’” (Łk 10,38-42).
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV do kard. Saraha: ożywiaj nadzieje na spełnienie Bożych obietnic

Leon XIV skierował list do kard. Roberta Saraha, którego mianował swym specjalnym wysłannikiem na uroczystości 400-lecia objawień św. Anny w Sainte-Anne-d'Auray. Zachęcaj wszystkich uczestników tego wydarzenia, aby z nową siłą i zapałem pielęgnowali w sobie nadzieję na spełnienie Bożych obietnic - napisał Ojciec Święty.

Babcia Jezusa ukazywała się bretońskiemu chłopu Yvonowi Nicolazicowi w latach 1623-1625. Wskazała mu miejsce, w którym była zakopana jej figura, i poleciła odbudować istniejącą tam tysiąc lat wcześniej kaplicę, ponieważ - jak stwierdziła - Bóg chce, aby właśnie tam oddawano jej cześć. Od tej pory św. Anna jest główną patronką Bretończyków, a Bazylika Sainte-Anne-d'Auray najważniejszym sanktuarium w tym północno-zachodnim regionie Francji.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV o izraelskim ataku na kościół w Gazie: dość barbarzyństwa wojny!

Po odmówieniu modlitwy Anioł Pański Leon XIV ponownie odniósł się do czwartkowego ataku izraelskiej armii na katolicką parafię Świętej Rodziny w Gazie. Papież wymienił imiona i nazwiska trzech chrześcijan, którzy zginęli w wyniku ataku. Wezwał do natychmiastowego zaprzestania barbarzyństwa wojny i do pokojowego rozwiązania konfliktu.

„Modlę się za ofiary – Saada Issę Kostandiego Salameha, Foumię Issę Latifa Ayyada oraz Najwę Ibrahim Latif Abu Daoud – i w szczególny sposób pragnę zapewnić ich rodziny oraz całą wspólnotę parafialną o mojej bliskości – powiedział Papież. – Niestety, ten akt jest kolejnym wśród nieustających ataków militarnych wymierzonych przeciwko ludności cywilnej oraz miejscom kultu w Gazie”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję