Reklama

Palmy wielkanocne, zwane bagniętami

Niedziela przemyska 12/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Niedzielę Palmową liturgia Kościoła wiąże z uroczystą procesją z palmami ku czci Chrystusa Króla. Procesja ta powstała w Jerozolimie, w IV w. Chrześcijanie gromadzili się na Górze Oliwnej i po odczytaniu ewangelicznego urywku o wjeździe Pana Jezusa do Jerozolimy, udawali się w uroczystej procesji do kościoła Zmartwychwstania Pańskiego. Jadący na oślicy biskup przedstawiał Zbawiciela, a lud niósł, jak wtedy, gałązki palmowe i śpiewał hymny pochwalne. My również w procesji, przy śpiewie radosnych antyfon i hymnów, wchodzimy do naszych świątyń, poprzedzani przez krzyż. Ten krzyż ma nam kiedyś otworzyć bramy niebios, tego niebieskiego Jeruzalem, którego symbolem jest nasza świątynia. Na terenie Rzymu do procesji dodano zwyczaj poświęcenia palm. Ich wiosenne gałązki symbolizują odradzające się życie przyrody, a w głębszej symbolice oznaczają zwycięstwo życia nad śmiercią. Poświęcone palmy w naszych domach i mieszkaniach mają nam przypominać nasz chrześcijański obowiązek podejmowania duchowej walki z szatanem i śmiercią. Mamy to czynić mocą świętej wiary i wiernością Bożemu prawu (Mszał Rzymski, opr. Ojcowie Benedyktyni, Poznań 1963, s. 288-304).

Do poświęcenia przygotowuje się gałązki palm lub innych drzew. Liturgicznym nieporozumieniem jest używanie pęków suchej trawy, suszonych kwiatów, nie mówiąc już o czymś sztucznym. Słowa poświęcenia, również i te w obecnym Mszale Rzymskim, odnoszą się do wiosennych gałązek drzew i krzewów.

Przed stu laty na Podkarpaciu Niedzielę Palmową nazywano Niedzielą Kwietnia, a do robienia palm używano kwiatu szuwaru łąkowo-stawowego, gałązek wierzbowych (bazi) i jałowcowych, osadzając odpowiednio ułożone z nich wiechetki na barwnie przybranym drążku. Tak przygotowana palma, obwiązana jeszcze batogiem, niesiona była do kościoła. Na jej określenie była też używana inna, ludowa nazwa - bagnięta, czyli to, co wyrosło wiosną na bagnach i zostało z nich zebrane na chwałę Bożą (ks. Wł. Sarna, Opis powiatu krośnieńskiego, Przemyśl 1898, s. 113).

W niektórych parafiach regionu krośnieńskiego bagnięta, rozumiane jako palma wielkanocna, "funkcjonowały" jeszcze w latach sześćdziesiątych, a ich przygotowanie było żywą katechezą dla młodych chłopców, nastawiających się na religijne przeżycia Wielkiego Tygodnia. Każdy bowiem nastolatek za punkt honoru stawiał wczesne przygotowanie odpowiedniego materiału na wspomniane bagnięta. Nazwa ta dotyczyła przede wszystkim miejscowych bazi (pędów szczególnego gatunku wierzby), które musiały być drobne i delikatne, ale w jak najdłuższych pędach. One przeważały w całej wiązance, która od nich brała nazwę. Oprócz bazi (bagniąt) musiała być kłokoczka, rzadko spotykany krzew ogrodowy. Jego wiosenne pędy są podobne do trzciny, którą na urągowisko dano Panu Jezusowi w czasie męki zamiast berła. Na temat kłokoczki, tak piszą znawcy świata roślinnego; "...kłokoczka południowa, rodzimy - chroniony krzew, jedyny przedstawiciel rodziny w Polsce, gatunek do niedawna w Polsce południowej pospolity. Nadaje się on do uprawy w ogródkach przydomowych. Posiada charakterystyczne, białe kwiaty, zebrane w duże grona oraz nasiona, ukryte w pęcherzykowatych torebkach. Były one powszechnie wykorzystywane do wyrobu oryginalnych różańców, a drewno do wyrobu fajek. Cięte gałązki, przetrzymywane w wodzie przed Niedzielą Palmową, wydawały piękne kwiaty, używane do palm wielkanocnych. Gałązki z torebkami nasiennymi dodawano do wianków w okresie sierpniowego święta Matki Boskiej Zielnej" (Piórecki J. Zarzycki K., Arboretum Bolestraszyce, Bolestraszyce 1992, s. 18).

Do bagniąt koniecznie należało zdobyć tzw. krzyżowe drzewo. Były to pędy specjalnego gatunku tarniny, tak błyszczące, jakby ich ktoś pomalował srebrzanką. Gałązki jałowca przyniesione z odległego lasu, swoimi ostrymi igiełkami przypominały koronę cierniową Pana Jezusa oraz Jego biczowanie. Najtrudniejsze do zdobycia były gałązki cisa, nawiązującego swoją rzadkością występowania i pochodzenia do drzew Ogrodu Oliwnego. Tzw. cisinę należało kupić na krośnieńskim jarmarku od ludzi, którzy mieszkali w sąsiedztwie skupisk cisa pod Malinówką lub przy Cergowej. Ostatnim elementem składowym bagniąt była palma, kwiat wspomnianego wyżej szuwaru. Ze względu na to, że wyrastał on w miejscach trudno dostępnych, zbierało się go w środku zimy. Zamarznięte łąki i stawy były wtedy dostępne dla chłopców poruszających na nartach. Zbieranie materiału na bagnięta wiązało się ze swoistym handlem wymiennym między młodymi. Poszczególne elementy składowe odpowiednio się układało i wiązało tak, że w głównym trzonie tworzyły proporcjonalną wiechetkę, z której najbardziej wystrzeliwały bagnięta ( bazie). Niektórzy chłopcy przynosili do kościoła całe snopki złożone z kilku bagniąt. Po ich poświęceniu roznosili po rodzinie, spodziewając się pochwały, a także i materialnej nagrody.

Szkoda, że dzisiaj i w życiu Kościoła, w Jego liturgii puszcza się w niepamięć to, co własne, żywe i prawdziwe; na korzyść tego, co łatwe, sztuczne i bez głębszej wymowy. Dlatego prośmy Pana: " Wszechmogący, wieczny Boże, uświęć te gałązki swoim błogosławieństwem i spraw, abyśmy idąc z radością za Chrystusem Królem mogli przez Niego dojść do wiecznego Jeruzalem. Który żyje i króluje na wieki wieków. Amen".

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ks. R. Kurowski: co oznaczałby wybór papieża z Azji dla tutejszych chrześcijan?

2025-05-06 10:17

[ TEMATY ]

azja

chrześcijanie

wybór papieża

PAP/EPA

Stephen Chow Sau-yan, biskup Hongkongu w drodze na kongregację

Stephen Chow Sau-yan, biskup Hongkongu w drodze na kongregację

„Wybór papieża z Azji dałby potężny zastrzyk dla chrześcijan i katolików żyjących na tym kontynencie, co by jednocześnie uszczęśliwiło niektóre azjatyckie kraje, ale niekoniecznie wszystkie” - powiedział ks. Remigiusz Kurowski. Pallotyn, filozof i poeta od 2012 r. prowadzący duszpasterstwo wspólnoty francuskiej w Hongkongu w rozmowie z KAI podkreślił, że papież przede wszystkim powinien być gwarantem jedności Kościoła: "Tak jak Pan Jezus mówił do Piotra i apostołów, aby byli jednością i nią promieniowali. Musi być papieżem, który będzie jednoczył. Nie ważne, czy będzie to Azjata. Afrykańczyk, Europejczyk, czy Amerykanin".

Ks. Kurowski pytany, czy widzi kardynała z Azji na papieskiej stolicy powiedział: „Wybór papieża z Azji dałby zastrzyk dla chrześcijan i katolików żyjących na tym kontynencie, co by jednocześnie uszczęśliwiło niektóre azjatyckie kraje, ale niekoniecznie wszystkie. Każdy kij ma dwa końce. Z jednej strony mogłoby to przyczynić się do rozwoju duchowości, praktyk religijnych, pielgrzymek, pogłębienia życia chrześcijańskiego oraz rozwoju charytatywnej działalności Kościoła. Na pewno papież z Azji przyczyniłby się to wzrostu powołań kapłańskich. Bez wątpienia wpłynęłoby to też na poprawę sytuacji finansowej azjatyckiego Kościoła. Ale z drugiej strony mogłoby to wywołać również efekt negatywny w formie jakiejś podejrzliwości i niechęci wśród niektórych państw azjatyckich, że Kościół mógłby się stać zbyt silny i tym samym zagrażać ich interesom.
CZYTAJ DALEJ

Kardynałowie anulowali papieski pierścień

2025-05-06 15:26

[ TEMATY ]

konklawe

Vatican News

We wtorek przed południem odbyła się ostatnia, 12. kongregacja generalna kardynałów, poprzedzająca rozpoczynające się jutro konklawe. Zgodnie z przepisami, zaktualizowanymi przez Papieża Franciszka w ubiegłym roku, podczas kongregacji kardynałowie anulowali Pierścień Rybaka oraz ołowianą papieską pieczęć.

W 12. kongregacji generalnej kardynałów, która przed południem odbyła się w Auli Synodalnej na terenie Watykanu, wzięło udział 173 kardynałów, w tym 130 elektorów. Nieobecnych było trzech purpuratów, którzy również wezmą udział w konklawe.
CZYTAJ DALEJ

Kaplica Sykstyńska gotowa na konklawe

2025-05-06 18:37

[ TEMATY ]

konklawe

Vatican Media

Kaplica Sykstyńska gotowa na konklawe

Kaplica Sykstyńska gotowa na konklawe

Kaplica Sykstyńska stanowi niezrównaną atrakcję. Jest to nie tylko dzieło sztuki, ale także świadectwo relacji między człowiekiem a nieskończonością. Jej sklepienie i Sąd Ostateczny stanowią magiczny moment dla tych, którzy znajdują się w tej wspaniałej świętej przestrzeni. Jest to symboliczne miejsce naszej chrześcijańskiej wiary, wizualna katecheza, która od 1492 roku jest również miejscem wyboru papieża. Jest już gotowa na wybór 267 Namiestnika Chrystusa na ziemi.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję