Reklama

Kartka z kalendarza

Przemyśl - 1920

W czerwcu 1920 r. do Przemyśla przyjechał przedstawiciel francuskiej misji wojskowej w Polsce. Jej celem było „nawiązanie stosunków z Zarządem Gminy”, toteż spotkał się on z burmistrzem Józefem Kostrzewskim.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W pierwszych dniach lipca w dzienniku Ziemia Przemyska został zamieszczony artykuł W szeregi, w którym czytamy: „... Za mało jeszcze zgłosiło się do O. L. O., za mało rzucono grosza ofiarnego, za mało jeszcze energii wykazaliśmy w formułowaniu siły, której celem jest zgnieść nieprzyjaciół naszych na jakimkolwiek froncie się znajdują...”.
Kilka dni później na błoniach Wilcza miała miejsce przysięga członków Obywatelskiej Legii Ochotniczej. Po zakończeniu Mszy św. do ochotników przemówił bp Karol J. Fischer, który apelował o wytrwanie w „poświęceniu dla Ojczyzny”. Następnie przysięgę odebrał porucznik Doskowski. Organem, który latem i jesienią 1920 r. odgrywał w grodzie nad Sanem niezwykle istotną rolę, był Powiatowy Oddział Propagandy. Na jego czele stał przedstawiciel Komitetu Propagandy Armii Ochotniczej Franciszek Witkowski. Siedziba POP znajdowała się w szkole im. św. Jadwigi przy ul. Wodnej 11. Główne zadania Oddziału sprowadzały się do magazynowania sprzętu wojskowego, broni, amunicji i bielizny, przeprowadzania zbiórek na rzecz ochotniczej armii oraz organizowania wieców propagandowych w Przemyślu i powiecie.
W sierpniu i wrześniu Powiatowy Oddział Propagandy zorganizował w sumie kilkadziesiąt wieców (Kosienice, Wyszatyce, Krasiczyn, Dubiecko, Łętownia, Ostrów, Kruchel Mały, Nienadowa, Drohobycz, Przedmieście Dubieckie, Śliwnica, Żurawica, Stubno - prelegentem był ks. Kazimierz Kotula, Ujkowice, Kuńkowce, Bolestraszyce, Medyka, Krzywcza, Babice, Bachórzec, Kosztowa, Zalesie, Korytniki, Tarnawce, Orzechowce, Miżyniec, Hermanowice, Bircza, Leszczawa Dolna, Kuźmina, Niżankowice, Dobromil, Chyrów). Niemal we wszystkich miasteczkach i większych wioskach założono Gminne i Parafialne Komitety Obrony Państwa, których głównym zadaniem było zbieranie „datków w naturze” (m.in. mleko, jajka, ziemniaki, śliwki) dla rannych żołnierzy i werbowanie ochotników do armii. Dla celów propagandowych wykorzystano nawet odpust w Kalwarii Pacławskiej.
Na początku sierpnia w Przemyślu pojawiła się odezwa, w której apelowano do mieszkańców miasta o dobrowolne opodatkowanie się na rzecz rannych żołnierzy w kwocie 1 marki od okna. Zbiórkę przeprowadzić miało Polityczne Koło Polek. Do akcji niesienia pomocy rannym żołnierzom włączyło się również przemyskie Towarzystwo Dramatyczne Fredreum. W święto Żołnierza Polskiego, w kościele Serca Jezusowego odprawiono uroczyste nabożeństwo z uczestnictwem wojska na czele z korpusem oficerskim. W tym miejscu należy przypomnieć, że 27 lipca 1920 r. na Jasnej Górze miał miejsce akt poświęcenia narodu polskiego Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i ponowne obranie Matki Bożej Królowej Polski.
Drugim obok Powiatowego Oddziału Propagandy organem odgrywającym ważną rolę w Przemyślu podczas agresji bolszewickiej był Powiatowy Komitet Obrony Państwa. Liczył on 36 członków, w tym 18 przedstawicieli miasta i tyle samo powiatu. PKOP podzielony został na 6 sekcji na czele z przewodniczącymi: sekcja propagandy - dr Artecki, sekcja skarbowa - Palach, sekcja opieki nad żołnierzami - Koryczkiewicz, sekcja opieki nad żołnierzami, wdowami i sierotami - Dobrzański, sekcja sanitarna - Peters oraz redakcyjna - Turek. Przewodniczącym Komitetu Obrony Państwa został starosta przemyski Bocheński, jego zastępcą A. Garlicki, sekretarzem Kuśnierz. Pierwsze posiedzenie PKOP odbyło się 7 sierpnia 1920 r. w siedzibie Magistratu. W tym okresie w gmachu I Gimnazjum otworzono nowy szpital dla rannych żołnierzy. Do Przemyśla zaczęła napływać fala uchodźców ze wschodu.
Z dużym oddźwiękiem na łamach wspomnianej już Ziemi Przemyskiej spotkała się sprawa śmierci bohaterskiego kapelana ks. Ignacego Skorupki pod Ossowem koło Wołomina 14 sierpnia 1920 r. „Na polu pozostał pełen nieśmiertelnej chwały trup księdza Ignacego Skorupki - pisała gazeta - to miejsce jest uświęcone. I jak naprędzej na miejscu tem stanąć powinien kamień jak najprostszy, a w nim wyryty opis tego, czego pokolenia następne śmiercią swoją nauczył kapłan bohater: «Czyń wszystko co twym obowiązkiem, aż do męczeńskiej śmierci, gdy trzeba»”. W Przemyślu zwycięstwo wojsk polskich w Bitwie Warszawskiej uspokoiło nastroje społeczne. W katedrze łacińskiej bp Józef Sebastian Pelczar odprawił - z udziałem przedstawicieli wojska, starostwa i władz autonomicznych - uroczyste nabożeństwo dziękczynne z „płomiennym” kazaniem.
23 sierpnia jednodniową wizytę złożył w Przemyślu generał Wacław Iwaszkiewicz. Wizyta ta spotkała się zapewne z dużym odzewem, gdyż generał przyjechał ze Lwowa rzadko jeszcze spotykanym automobilem. W pierwszych dniach września ostre walki z bolszewikami toczyły się w okolicach Równego, a następnie nad Niemnem. Ciężkie walki toczyły się pod Grodnem, Wołkowyskiem i Druskiennikami. Jednocześnie Armia Czerwona została wyparta z Galicji Wschodniej.
6 września w przemyskim Magistracie odbyło się kolejne posiedzenie Powiatowego Komitetu Obrony Państwa. Przed przystąpieniem do obrad przewodniczący Bocheński złożył hołd bohaterskiej armii „a zaś tym, którzy polegli w obronie ziemi rodzinnej gorące wspomnienie”. Obecni na posiedzeniu członkowie Komitetu uczcili pamięć poległych poprzez powstanie z miejsc. Wydano dwie odezwy w sprawie wstępowania do wojska oraz pożyczki państwowej. W tym czasie prof. Witkowskiego (wyjechał do Rzeszowa) na stanowisku przewodniczącego Powiatowego Oddziału Propagandy zastąpił dr Artecki.
W grudniu 1920 r. sekcja opieki nad rannymi żołnierzami zakończyła swoją działalność. Kilka tygodni wcześniej na jednym z ostatnich posiedzeń PKOP postanowił zakupić dla ochotników 38 pp. skórę na 20 par obuwia oraz przekazać Komitetowi opieki nad ofiarami wojen kresowych 20 tys. marek.
Z całą pewnością rok 1920 to jedna z najpiękniejszych kart w historii grodu nad Sanem.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2006-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Niezwyciężony Triumf serca

2025-09-02 08:23

Niedziela Ogólnopolska 36/2025, str. 54-55

[ TEMATY ]

film

kino

Mat.prasowy

12 września na ekrany kin wchodzi ekranizacja amerykańskiego reżysera o polskim męczenniku.

I zaprowadzili ich do bloku numer 11, oznaczonego wówczas numerem 13. Kazali im rozebrać się do naga. Wpędzili ich wszystkich dziesięciu do piwnicy, do celi numer 18, bardzo niskiej i małej, o wymiarach dwa i pół metra na dwa i pół metra, z jednym zakratowanym, kwadratowym okienkiem pod sufitem, z podłogą z betonu. W rogu stało wiadro na odchody. Tam mieli umrzeć głodową męką. Esesmani zatrzasnęli żelazne drzwi” (z opisu śmierci św. Maksymiliana według tekstu Transitus z Harmęży).
CZYTAJ DALEJ

Dowódca sił NATO w Europie: w ramach Wschodniej Straży proponujemy nową konstrukcję obrony

2025-09-12 17:48

[ TEMATY ]

naruszenie polskiej przestrzeni

PAP/Wiktor Dąbkowski

Alexus Grynkewich

Alexus Grynkewich

Dowódca sił NATO w Europie generał Alexus Grynkewich ogłosił, że w ramach Wschodniej Straży Sojusz proponuje nową konstrukcję obrony. Sekretarz generalny NATO Mark Rutte zapowiedział, że w ramach tej inicjatywy działać będą sojusznicy m.in. z Danii, Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec.

- Kluczem (do Wschodniej Straży - PAP) jest zupełnie nowa konstrukcja obrony. Wcześniej, na wschodniej flance, organizowaliśmy się indywidualnie w ramach działań policji powietrznej w różnych lokalizacjach, a także indywidualnie w ramach naziemnej obrony powietrznej w kilku lokalizacjach - oświadczył generał Grynkewich.
CZYTAJ DALEJ

VIII Kongres Przywódców Religii Świata i Tradycyjnych w Astanie

2025-09-12 18:47

[ TEMATY ]

Kongres Przywódców Religii Świata i Tradycyjnych

Materiały prasowe

Astana. Pałac Pokoju i Pojednania

Astana. Pałac Pokoju i Pojednania

W dniach 17–18 września 2025 roku stolica Republiki Kazachstanu, Astana, będzie gospodarzem VIII Kongresu Przywódców Religii Świata i Tradycyjnych pod przewodnictwem Prezydenta Republiki Kazachstanu Kassym-Żomarta Tokajewa.

Kongres zgromadzi ponad 100 delegacji z ok. 60 państw. Wśród uczestników znajdą się przywódcy duchowi chrześcijaństwa, islamu, buddyzmu, judaizmu, hinduizmu, taoizmu, zaratustrianizmu i szintoizmu, a także przedstawiciele organizacji międzynarodowych, środowisk naukowych, politycznych i społecznych. W kontekście dramatycznych wojen, kryzysów humanitarnych, migracji i niepokojów w różnych częściach świata, zgromadzeni podejmą główny temat „Dialog religii: synergia dla przyszłości”. Stolicę Apostolską reprezentować będzie kard. George Jacob Koovakad, prefekt Dykasterii ds. Dialogu Międzyreligijnego, a Polskę bp Adam Bab, biskup pomocniczy diecezji lubelskiej i przewodniczący Rady ds. Ekumenizmu oraz Zespołu ds. Kontaktów z Polską Radą Ekumeniczną Konferencji Episkopatu Polski.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję