Reklama

Bracia Starsi, znani i nieznani

Wystawą „Nasi Bracia Starsi”, otwartą 14 stycznia br. przez bp. Kazimierza Ryczana, zainaugurowano wydarzenia towarzyszące obchodom IX Dnia Judaizmu. Malarstwo, rysunek, grafika i judaika ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie - a pokazane w Kielcach, pozwalają odbyć podróż sentymentalną do dzisiaj nieco zapomnianego, ale wciąż fascynującego świata polskich Żydów.

Niedziela kielecka 5/2006

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Reklama

Wystawa jest próbą ukazania najbardziej charakterystycznych aspektów życia Żydów w dawnej Polsce, widzianych okiem utalentowanych reprezentantów społeczności żydowskiej, jest przypomnieniem wspólnego dziedzictwa i przywróceniem pamięci o wielowiekowej obecności Żydów w Polsce. Ekspozycja przywołuje zarazem życie codzienne polskich Żydów - ich pracę, rodzinę, zabawę oraz tradycję religijną judaizmu z wyeksponowaniem charakterystycznych postaci - bohaterów tamtego świata - Polaków wyznania mojżeszowego.
Począwszy od XII w. Polska stawała się dla Żydów krajem umożliwiającym nurt przyjaznego współistnienia, ostatecznie przerwany tragicznymi wydarzeniami II wojny światowej. Żydzi przez stulecia uważali się za autochtoniczną część ludności polskiej. Motyw współistnienia znikł na dziesięciolecia po II wojnie światowej, ale od kilku lat odbudowuje się dobry klimat w dążeniach do zrekonstruowania prawdziwego obrazu historii Polski z udziałem Żydów. Wyrazem tej tendencji jest m.in. prezentowana w Muzeum Diecezjalnym wystawa, będąca własnością utworzonego w 1947 r. Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego. ŻIH gromadzi zarówno synagogalia, jak i obrazy, rzeźby, grafiki artystów żydowskich - to największy w Polsce zbiór judaików.
Kielecką ekspozycję stanowią 64 obrazy, grafiki i rysunki, które wyszły z warsztatu uznanych artystów, obecnych w podręcznikach historii sztuki, jak Otto Axer, Artur Markowicz, Mojżesz Maurycy Rynecki, Bruno Schluz czy Wilhelm Wachtel, ale i tych anonimowych, w większości portrecistów. Obrazy dokumentują obiektywny wizerunek świata polskich Żydów, z wielką dbałością o precyzję i wartość historyczną szczegółu, a także pokazują ocalony od zapomnienia urokliwy pejzaż miast i miasteczek, których obyczajowość i kulturę Żydzi i Polacy tworzyli razem. Zatem wszelkie aspekty dnia codziennego, kultu, obyczajowości, rozmaite postawy artystyczne - tym cenniejsze, że przepracowane w wyobraźni artystów, prowadzą do odkrywania zapomnianych bądź mało znanych mikroświatów.
Na wystawie pokazano także kilkanaście synagogalii. O kunszcie żydowskich rzemieślników świadczą przedmioty kultu: świeczniki i lampy chanukowe, besaminki (balsaminki) czy ozdoby zakładane na Torę - korony, wskazówki, tarcze. Niezwykłej urody są też haftowane tkaniny, np. sukienki na Torę. Wśród ciekawostek - grzebień Bractwa Pogrzebowego z Nieszawy.
Sztuka żydowska rozwijająca się w Polsce od średniowiecza po przełom XVIII/XIX w. była przede wszystkim sztuką religijną. Świeckie malarstwo żydowskie powstało dość późno, głównie w szkole Matejki. Także i dlatego przeżywaniu wystawy towarzyszą określone, pozytywne emocje.

* * *

Ks. Paweł Tkaczyk, dyrektor Muzeum Diecezjalnego: „Wystawa ukazuje twórczy wysiłek artystów żydowskich, tych bardziej lub mniej znanych, którzy swoim talentem i pracą wpisali się na trwałe w kulturę naszego kraju”.
Bogdan Białek, prezes Stowarzyszenia im. Jana Karskiego, członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów: „Prof. St. Krajewski powiedział kiedyś: «Życzę, by kolejne Dni Judaizmu były ważnym i dobrym wydarzeniem dla Kościoła katolickiego. Jeśli przyniosą katolikom lepsze zrozumienie nieprzemijającej wartości judaizmu, który zawiera odniesienie do najgłębszej prawdy o świecie, to i my, Żydzi, będziemy usatysfakcjonowani. Jeśli przyniosą szersze zrozumienie, dlaczego Jan Paweł II powiedział, że antysemityzm jest grzechem, będziemy po prostu wdzięczni». Niech wystawa temu celowi służy”.
Prof. Feliks Tych, dyrektor ŻIH: „Ktokolwiek ogląda tę wystawę, zauważa, że to jest część malarstwa polskiego - specyficzna, samodzielna, ale jednak polska. To dotyczy także innych dziedzin sztuki, literatury. Żydzi byli zafascynowali np. literaturą romantyczną, ja sam jestem tej fascynacji przykładem. Byłem najmłodszy z dziewięciorga rodzeństwa, ojciec pragnął, abym odebrał staranne wychowanie w tradycji i religii judaistycznej, jednak ja sam w wieku 5 lat nauczyłem się czytać po polsku z ulicznych szyldów, szybko sięgnąłem po literaturę i zostałem «trafiony». Atrakcyjność kultury polskiej zawsze była dla Żydów ogromna”.

* * *

Otwarcie wystawy, zorganizowanej przez Muzeum Diecezjalne, z inicjatywy i przy współudziale Stowarzyszenia im. J. Karskiego, było znaczącym i atrakcyjnym wydarzeniem kulturalnym w mieście, także w wymiarze edukacyjnym, może i symbolicznym. - Tym, który nas dzieli i łączy jest Jezus Chrystus - powiedział, dokonując oficjalnego otwarcia bp K. Ryczan. - Jan Paweł II, ojciec Dnia Dialogu katolicko-judaistycznego nawoływał, aby zapomniane było to, co niedobre, niech zaś łączy odkrywanie wspólnego dziedzictwa.
Niezależnie od tego, że tropienie wspólnych pierwiastków, w wypadku wystawy, kulturalnych - jest potrzebne obu stronom, wystawa prezentuje wysoki poziom artystyczny i dokumentacyjny. Potrwa do kwietnia. Gorąco polecamy.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2006-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rozważania bp. Andrzeja Przybylskiego: XIX niedziela zwykła

2025-08-08 12:01

[ TEMATY ]

rozważania

bp Andrzej Przybylski

BP Episkopatu

Bp Andrzej Przybylski

Bp Andrzej Przybylski

Każda niedziela, każda niedzielna Eucharystia niesie ze sobą przygotowany przez Kościół do rozważań fragment Pisma Świętego – odpowiednio dobrane czytania ze Starego i Nowego Testamentu. Teksty czytań na kolejne niedziele w rozmowie z Aleksandrą Mieczyńską rozważa bp Andrzej Przybylski.

Izraelici oczekują wyzwolenia
CZYTAJ DALEJ

Włoskie miasto zalane wydrążonymi cytrynami. Symbol lata problemem mieszkańców

2025-08-10 10:07

[ TEMATY ]

symbol lata

wydrążona cytryna

włoskie miasto

Amalfi

Adobe Stock

Symbolem lata w tym włoskim mieście jest sorbet podawany w wydrążonej cytrynie

Symbolem lata w tym włoskim mieście jest sorbet podawany w wydrążonej cytrynie

W Amalfi na południu Włoch ustawiono w różnych punktach specjalne pojemniki na odpady, do których należy wrzucać tylko wydrążone cytryny. To w podaje się słynny lokalny deser - sorbet cytrynowy. W ten sposób rozwiązano problem ogromnych ilości resztek cytrusów wyrzucanych przez turystów.

Biały sorbet podawany w dużej wydrążonej cytrynie jest symbolem lata na Wybrzeżu Amalfitańskim, odwiedzanym przez setki tysięcy turystów z całego świata. Niemal każdy, kto tam przyjeżdża, próbuje tego specjału. Z tą tradycją wiąże się jednak poważny problem: skórki cytryn porzucane są wszędzie, na ulicach i placach, na promenadzie, na ławkach.
CZYTAJ DALEJ

Turbacz: kard. Ryś przewodniczył Mszy św. Ludzi Gór, które zapoczątkował ks. Tischner

Na Polanie Rusnakowej pod Turbaczem w Gorcach setki wiernych zgromadziło się w niedzielę 10 sierpnia na uroczystej Mszy św. Ludzi Gór, której przewodniczył metropolita łódzki kard. Grzegorz Ryś. Wydarzenie modlitewne nawiązywało do Eucharystii, które zapoczątkował w latach 80. XX wieku ks. prof. Józef Tischner.

Kard. Grzegorz Ryś przewodniczył Mszy św. przy drewnianym ołtarzu polowym nieopodal Kaplicy Papieskiej na Polanie Rusnakowej pod Turbaczem. - To miejsce wyjątkowe, gdzie mówi się o ślebodzie. Wolność jest nam wszystkim obiecana. Ona wzbudza radość i nadzieję. Wolność jest podstawową łaską w chrześcijaństwie daną nam przez Boga. O tym zresztą mówił ks. prof. Józef Tischner, którego tu wspominamy w sposób szczególny - mówił kard. Grzegorz Ryś.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję