Problem a nie choroba

„Z punktu widzenia medycyny, takiej jednostki chorobowej jak uzależnienie od jedzenia nie ma. Ponieważ człowiek potrzebuje na co dzień jedzenia, nie można go stawiać na równi z uzależnieniami medycznymi, np. od narkotyków czy alkoholu, natomiast, nie znaczy to, że nie ma problemu - mówił dr G. Kozak. - O ile w przypadku anoreksji i bulimii są znane kryteria diagnostyczne, o tyle w przypadku uzależnienia od jedzenia jest to temat, który dopiero wyłania się z mroku. Tego zjawiska do dzisiaj medycyna na tyle nie rozpoznała, by zaproponować schematy leczenia” - podkreślał. Dr Kozak zaznaczył, że jakkolwiek uzależnienie od jedzenia jest problemem a nie chorobą, to istotne jest zwrócenie uwagi najpierw na przyczyny i diagnoza u specjalistów zajmujących się na co dzień anoreksją czy bulimią, a dopiero potem leczenie.

Podatność na trudności

Dr A. Kulik, zaznaczając, że zanim ktoś będzie miał problemy z odżywianiem, najpierw muszą wystąpić sprzyjające ku temu okoliczności, wśród których wskazała predyspozycje biologiczne, cechy osobowościowe i konflikty. Odpowiadając na pytanie, kto może uzależnić się od jedzenia, prelegentka stwierdziła, że „teoretycznie każdy człowiek, a praktycznie zależy to od tego, jaki mamy stosunek do siebie, na ile potrafimy rozwiązywać nasze problemy, na ile jesteśmy świadomi pragnień, jakie mamy”. W zaburzeniach jedzenia, jakkolwiek podstawę mogą stanowić predyspozycje odziedziczone, to istotne miejsce zajmuje nierealistyczny obraz siebie, tendencja perfekcjonistyczna i brak zachowania dystansu wobec siebie. Zazwyczaj zaburzenia w odżywianiu występują u osób, które zamykają się w sobie, mają trudności z funkcjonowaniem w społeczeństwie i podejmowaniem współdziałania. Istotną sprawą jest także łagodzenie stresu jedzeniem, kiedy staje się ono mechanizmem obronnym i formą poradzenia sobie z nim. „Większość problemów ma swoje źródło w funkcjonowaniu systemu rodzinnego” - podkreśliła dr Kulik, dlatego istotne jest dbanie o zdrowe zasady funkcjonowania rodziny i poszczególnych jej członków.

Otyłość i nadwaga

Zaburzenia w odżywianiu nakładają się lub są elementem nieprawidłowości w żywieniu, do których należą m.in. nadmiar energii pobieranej z pożywienia; niedobór spożycia mleka i napojów mlecznych, warzyw, owoców i ciemnego pieczywa; zbyt mała liczba i nieregularność posiłków oraz zbyt mała liczba niemowląt karmionych wyłącznie piersią do 6. miesiąca życia. Z nieprawidłowym żywieniem łączą się prawie wszystkie problemy zdrowotne Polaków, a otyłość ma powiązania z większością problemów zdrowotnych. W 1985 r. Światowa Organizacja Zdrowia uznała otyłość za chorobę społeczno-przewlekłą, a w 1997 r. zaliczyła do światowych epidemii i uznała za globalną chorobę XXI w. 20 % populacji ludzkiej to ludzie otyli i dynamika wzrostu tego problemu jest ogromna. W ciągu 20 lat częstość występowania otyłości wzrosła o 50 %, co stanowi ok. 300 mln ludzi na świecie. Za otyłego uważa się człowieka, którego masa ciała przekroczyła o 20 % masę uważaną za idealną. W Polsce, gdzie nadwaga dotyczy co drugiego człowieka, otyłym jest co piąty Polak i co trzecia Polka. Mitem jest, że dzieci wyrosną z otyłości w wieku dorosłym, bowiem otyłość w wieku 6 lat zapowiada otyłość u 25 % tychże już dorosłych, a w wieku 12 lat - 75 %.

Anoreksja i bulimia

W odróżnieniu od uzależnienia od jedzenia, które nie jest chorobą z punktu widzenia medycyny, anoreksja i bulimia są chorobami potwierdzonymi oficjalnymi badaniami. Jest to obecnie problem rosnący, bo wg psychologów 95% tych zaburzeń ma początki w psychice. W Polsce anoreksja, nazywana plagą XXI w., dotyczy ok. 1% osób, a bulimia 4-15%. Niebezpieczne jest odchudzanie, bo ok. 40% zachorowań na anoreksję poprzedzone było zastosowaniem jakiejś diety odchudzającej. Obecnie rozpowszechnia się ortoreksja - „młodsza siostra anoreksji”, która dotyczy osób jedzących wyłącznie tzw. zdrową żywność. Prelegenci podkreślili, że skoro otyłość to choroba przewlekła ze ścisłą tendencją do rodzinnego występowania, powiązana z czynnikami środowiskowymi jak dieta wysokokaloryczna, niska aktywność fizyczna, duża ilość taniej i złej żywności w codziennym pożywieniu, oraz skoro anoreksja i bulimia mają podłoże rodzinne, to konieczne jest rzetelna odpowiedź na pytanie: jaka jest moja rodzina?

Alternatywy

Starając się odpowiedzieć na pytanie: jak zapobiec uzależnieniom od jedzenia? - zwrócono uwagę na proponowanie młodym ludziom kreatywnych możliwości spędzania wolnego czasu, zdrowego żywienia i konstruktywnego rozwiązywania stresu. Posłużył temu panel, w którym Bolesław Bara (tancerz i instruktor, Centrum Tańca w Lublinie, Królewska Akademia Tańca w Londynie) i Andrzej Maciejewski (mistrz świata i wielokrotny mistrz Europy w karate, Akademia Karate w Lublinie) opowiadali o swoich pasjach oraz występ tancerzy z „Centrum Tańca” w Lublinie, którzy prezentując tańce standardowe, latynoamerykańskie i nowoczesne, pokazali, w czym tkwi siła tańca. Natomiast w przerwie konferencji na korytarzach KUL-u miała miejsce degustacja potraw przygotowanych m.in. przez studentów obcokrajowców.