Reklama

Tajemnice witowskiego klasztoru (3)

Co kryją podziemia witowskiego kościoła?

Niedziela łódzka 12/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ponorbertański kościół pw. św. Małgorzaty i św. Augustyna w Witowie ciągle skrywa wiele tajemnic. Niektóre z nich dotyczą pochowanych tutaj zmarłych. Ciekawy turysta zwiedzający ten wspaniały kościół już od progu napotyka na zagadki. W południowej nawie u podnóża wieży znajduje się kamienny nagrobek. Jest to gotycka tablica nagrobna pochodząca z ok. 1480 r., przedstawiająca duchownego w szatach pontyfikalnych, z pastorałem w ręku. Zdaniem wielkiego miłośnika i badacza historii Witowa - Kazimierza Głowackiego, autora monografii witowskiego klasztoru, jest to epitafium biskupa kamienieckiego Mikołaja Próchnickiego herbu Korczak, zmarłego w Piotrkowie i pochowanego w 1479 r. przez norbertanów witowskich w ich kościele klasztornym. Potwierdzenie tej hipotezy będzie możliwe jednak dopiero po usunięciu z powierzchni kamienia warstw farby, która przez lata nie tylko zatarła rysunek płaskorzeźby, ale również spowodowała, że nieczytelny stał się, biegnący na obrzeżach płyty, łaciński napis. Z drugiej strony, u podnóża północnej wieży w lewej nawie świątyni znajduje się inny nagrobek. Prawdopodobnie upamiętnia on nieznanego opata witowskiego z początków XVI wieku. Spod grubych warstw farby olejnej wyłania się postać duchownego, ubranego w szaty pontyfikalne, infułę i trzymającego w ręku pastorał. Zły stan rzeźby i brak napisów nie pozwalają na dokładne zidentyfikowanie zabytku, którego styl i wygląd są charakterystyczne dla początków XVI wieku. Niestety, i w tym przypadku piaskowcowe lico kamienia pokryte zostało farbą olejną. Co sądzić o wymowie nagrobków? Otóż, jak twierdzi Philippe Aričs (autor książki Człowiek i śmierć), nagrobkowe przedstawienia zmarłych miały na celu podtrzymanie pamięci o danej osobie. Kamienne oczy przedstawionych na nagrobkach zmarłych nie spoglądają na świat ziemski. Symbolizują raczej oczy duszy, otwarte na wieczność i na tamten świat. Złożone w modlitewnym geście ręce oznaczają, że czekają na zmartwychwstanie. Postać zmarłego biskupa lub opata odziana jest w szaty należne jego statusowi i pozycji oraz opatrzona w symbole duchowej władzy: mitrę i pastorał.
Jeśli mówimy o zmarłych pochowanych w obrębie witowskiego klasztoru, nie sposób pominąć krypt znajdujących się pod ołtarzem głównym oraz pod prawą nawą kościoła. Znajdują się tam szczątki bliżej niezidentyfikowanych osób, być może zakonników lub dobrodziejów klasztoru. W latach 1950-57 wejście do krypty znajdującej się pod prawą nawą kościoła stało otworem, a ludzie z ciekawością wchodzili do długiego korytarza, by oglądać grobowce zmarłych.
Jak to się stało, że tutaj, w Witowie, znalazł miejsce wiecznego spoczynku biskup z dalekiego Kamieńca, „orlego gniazda”, broniącego wschodniej Rzeczpospolitej? W swojej monografii wyjaśnia tę zagadkę Kazimierz Głowacki, powołując się na opis Długosza. Otóż, w okresie sejmów czy synodów ściągały do Piotrkowa Trybunalskiego liczne dwory możnowładców świeckich i duchownych, które znajdowały dogodne oparcie i rezydencję w klasztorze. W Witowie przyjmowano z wielką gościnnością protektorów klasztoru. Jednym z nich był biskup kamieniecki Mikołaj Próchnicki herbu Korczak. Według opisu Długosza, bp Próchnicki przybył w 1479 r. do Piotrkowa z zamiarem wyjednania od króla Kazimierza Jagiellończyka wakującego arcybiskupstwa lwowskiego. Niespodziewana śmierć przeszkodziła w urzeczywistnieniu tej misji. Opaci witowscy, w dowód wdzięczności za wcześniej okazywaną im przez Biskupa przychylność, uroczyście pochowali jego zwłoki w swym klasztornym kościele.
Warto przy okazji wspomnieć, że od niepamiętnych czasów prawo kościelne zabraniało chowania zmarłych w kościele. Sobory przez wieki nakazywały chować zmarłych na cmentarzach obok kościoła, czyniąc nieliczne wyjątki dla biskupów, kapłanów i zakonników oraz niektórych szczególnie zasłużonych dla Kościoła świeckich. Miejscem szczególnie chronionym było prezbiterium. W praktyce nigdy jednak nie przestano chować zmarłych w kościołach, które zmieniały się w prawdziwe nekropolie (Aričs, dz. cyt.).
W 1657 r. król szwedzki Karol Gustaw, po opanowaniu Piotrkowa, w obawie przed szerzącą się w mieście epidemią, za miejsce swego krótkiego pobytu w tych stronach obrał klasztor witowski. Wizyta została połączona ze złupieniem skarbca zakonnego. Wówczas zginął z rąk najeźdźców norbertanin - br. Stanisław Horodyski. Być może jego szczątki wraz ze szczątkami innych zakonników znajdują się w podziemiach witowskiego klasztoru. Ze wzmianki tej wnioskować można, iż najazd na opactwo nie pociągnął wówczas większych ofiar w ludziach, za to dokonał znacznych spustoszeń budynków klasztornych i kościoła. Wtedy również stojący na cmentarzu starożytny kościół św. Marcina został spalony. Po śmierci Adriana Grodeckiego w 1658 r. opatem komendatoryjnym został, po wstąpieniu do nowicjatu, Felicjan Mietlicki. Jego bardzo krótkie rządy w Witowie przerwała śmierć 7 sierpnia 1659 r. Po nim na stanowisku opata odnotowano biskupa kamienieckiego Wespazjana Lanckorońskiego, który po energicznych rządach zmarł w Witowie 29 sierpnia 1672 r. Powyższe dane znajdują się we wspomnianej monografii Głowackiego, której najnowsze wydanie jest przygotowywane. Któremu z tych dostojników jest dedykowany drugi kamienny nagrobek? Może rozstrzygną to specjaliści, gdy zostaną odrestaurowane pomniki nagrobne, a może zostaną odkryte jakieś nowe źródła. Nie ulega jednak wątpliwości, że podziemia witowskiego klasztoru kryją jeszcze wiele tajemnic.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Jasna Góra: Modlitwa Kobiet za Ojczyznę

2025-05-10 14:17

[ TEMATY ]

Jasna Góra

BP Jasnej Góry

O tym, że w obliczu trudności nie możemy bezradnie opuszczać rąk, a modlitwa wciąż jest naszą wielką mocą przekonują uczestniczki ogólnopolskiej inicjatywy „Modlitwa Kobiet za Ojczyznę”. Trwa spotkanie na Jasnej Górze, bo jak podkreślają, taka modlitwa za przyczyną Maryi Królowej Polski od pokoleń wpisana jest głęboko w polskiego ducha.

Ta różańcowa nowenna za Ojczyznę, rozpoczęła się 7 września - w przededniu święta Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, a zakończyła się 3 maja w uroczystość Królowej Polski. Modlitwę podjęły świeckie kobiety a opiekę nad inicjatywą objął Instytut Prymas Wyszyńskiego.
CZYTAJ DALEJ

Kolejne dzieci już wkrótce mogą zostać zabite w szpitalu w Oleśnicy

2025-05-09 20:50

[ TEMATY ]

aborcja

Oleśnica

Karol Porwich/Niedziela

Felek, któremu wstrzyknięto chlorek potasu do serca w 9 miesiącu ciąży nie był jedyny. W latach 2022-2024 w szpitalu w Oleśnicy pod pretekstem troski o zdrowie psychiczne kobiet zabito 378 dzieci, w tym wiele dzieci zdrowych oraz dzieci w zaawansowanych ciążach. Niestety, wiele wskazuje na to, że dzieci będą dalej ginąć! - alarmuje Fundacja Grupa Proelio.

Dotychczasowe protesty przyniosły pewne rezultaty: prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie uśmiercenia Felka, Naczelna Izba Lekarska przekazała sprawę do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej a Ministerstwo Zdrowia wszczęło kontrolę w sprawie Felka. Te działania są jednak stanowczo niewystarczające, a - co więcej - wiele ostatnich wydarzeń może wskazywać na to, że są to jedynie działania pozorowane.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV modlił się przy grobie papieża Franciszka

2025-05-10 20:29

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

Vatican Media

Papież, wracając z Genazzano, zatrzymał się w Bazylice Matki Bożej Większej, aby oddać hołd swojemu poprzednikowi. Kilka chwil spędził samotnie, w ciszy, pozostawiając białą różę na marmurze z napisem „Franciscus”. Modlił się również przed ikoną Salus Populi Romani. Pozdrowił zaskoczonych wiernych zgromadzonych na modlitwie różańcowej.

Leon XIV modlił się dziś przy grobie Swego poprzednika, papieża Franciszka.@EpiskopatNews pic.twitter.com/38ecGu7LWc
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję