Starość nie musi być smutna

Świąteczno-syberyjska opowieść pani Oli

Reklama

Przy dobrym, słonecznym świetle (a taki bywał grudzień tego roku) Aleksandra Skorupa przeczyta jeszcze każdy druk, poceruje co trzeba. Żwawo, przy swych 92 latach, krząta się po pokoju, częstuje herbatką czy colą. Pokazuje zdjęcia córki, wnuczki, prawnuczka. I opowiada kawały ukraińskie - bo ona jest stamtąd, zza Buga. Uważa, że grunt to ruch na świeżym powietrzu. Codziennie od godziny do półtorej spędza na dworze, no chyba, że już wyjść się nie da. „Opowiem, jak tu trafiłam i może trochę o Świętach... Dwa lata temu upadłam, połamałam się. Myślę sobie: to koniec! Córka jeszcze pracowała, jakże mi ona zapewni opiekę, kiedy podać trzeba wszystko do łóżka? W szpitalu powiedzieli mi o tym domu. Wahałam się, córka płakała, ale siostrzyczki mówią: Babciu, dobrze wam tam będzie.
Przyjechałam, patrzę, a tu wszystko takie na ostatnich nogach. Jak wyzdrowieć...? Ale dyrektorka jak matka, powoli przywykałam. Chwiałam się niczym kurczak, jednak zaczęłam ćwiczyć chodzenie, codziennie skoro świt. A to ktoś do mnie zajrzy, a to pani dyrektor wpadnie i książkę mi poczyta. Za oknem ogród, wiosną - rozkosz, wszystkie drzewa w bieli. Trochę posprzątam, coś tam przepiorę, poczytam i dzień mija. A Wigilię to tu mamy wspaniałą. Zawsze przychodzi Ksiądz Biskup i Ksiądz Proboszcz, potrawy - jak trzeba i w bród; opłatek, dużo radości - i łzy, i śmiech, jak to w Wigilię. Najtwardszy zmięknie. Nawet dostajemy prezenty (w ub. r. otrzymałam ciepłą kamizelkę i rajstopy). W karnawale odwiedzają nas dzieci z jasełkami, różne herody i są tańce dla wszystkich. Niczego, naprawdę niczego mi nie trzeba, tylko zdrowia. A moje Święta? Nie chce się pamiętać, a pamięta się te z Syberii...
Przed wojną mieliśmy sklep kolonialno-spożywczy, mąż był w partyzantce, tak więc jak 17 września 1939 r. wkroczyli Rosjanie, to nas wzięli - najpierw męża, potem mnie. Mąż był nad Amurem (gdzie słońce nie świeci, gdzie nie je się nic świeżego, tylko mrożone), potem u Andersa. Straciliśmy się z oczu na 7 lat. W latach 1940-46 byłam w Kazachstanie. Pamiętam, w jedną Wigilię wymieniłam spódnicę na wiadro ziemniaków. Z domu przysłali mi paczkę: słoninę, suszony makaron robiony na samych żółtkach, opłatek. Za całą wieczerzę były śledzie, po 2 ziemniaki i oczywiście, opłatek z Polski. W 5 rodzin zaśpiewaliśmy polskie kolędy, zapłakali... Jak człowiek chciał się modlić, to wymykał się w step. To dopiero była modlitwa, prawdziwa, żarliwa, jakaś inna niż na wolności. Wówczas bardzo pokochałam nowennę do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Wierzę, że to dzięki niej odzyskałam męża. Spotkaliśmy się na Kielecczyźnie w 1947”.

Małżonkowie

Reklama

Na ścianach pokoju Barbary i Stanisława Kurków wiszą fotografie koni i podróżny kostur, przewiązany karminową wstążką. „Kiedyś bardzo lubiliśmy piesze wędrówki; nic nie było milszego nad kontakt z przyrodą” - opowiadają małżonkowie. Ale zaraz pan Stanisław demonstruje pudełko, zawierające buteleczki, kapsułki i fiolki z lekami, których ilość łącznie z harmonogramem zażywania, może przyprawić o zawrót głowy. O aktywnym życiu trzeba było zapomnieć. Ona zachorowała bardzo wcześnie, w wieku 39 lat. „Żyję z cukrzycą i jej powikłaniami, cierpię na kwasicę cukrzycową i stojąc - dosłownie nad brzegiem przepaści - bardzo bałam się o męża, który od 22 lat choruje na serce, a teraz leczy się też onkologicznie” - wyjaśnia. Kurkowie są bezdzietni. I kiedy pan Stanisław w ciągu 9 miesięcy sześciokrotnie był zabierany przez pogotowie do szpitala, podjęli decyzję o likwidacji mieszkania i przeniesieniu się do placówki dla osób przewlekle chorych. Czekali 3 lata.
Czasami śmieszy ich, ale częściej boli, ludzka reakcja. Bo obydwoje wyglądają na czerstwych, zdrowych i zadbanych ludzi - ona w wieku 69 lat, on 82. „Szukałam tu spokoju i pewnego komfortu psychicznego” - wyjaśnia Barbara. Wie, że już nie musi panicznie drżeć o bezpieczeństwo swoje i męża, że nie musi w środku nocy błagać o karetkę... Oczywiście, przenosiny były trudne. Zabrali trochę swoich mebli, pościel, drobiazgi. Ona z rozkoszą korzysta z dostępu do książek w DPS, najchętniej takich, które wprowadzają w miły, pogodny nastrój. On ma do dyspozycji sale telewizyjne. Trochę pospacerują, czasem idą do pobliskiej przychodni. I wspominają: on lata pracy w Kieleckich Zakładach Napraw Samochodowych, ona ukochane i nieodżałowane Mazury, do których nigdy nie udało się powrócić na stałe. „Tutaj Wigilia nie jest smutna - zapewniają. - Panuje świąteczny nastrój, są goście, wigilijne potrawy i piękne dekoracje”. Może uda im się na kilka godzin wyjechać do Zagnańska, do siostry męża. Ale, jeśli o nich chodzi, wolą pamiętać ten mniej luksusowy Zagnańsk sprzed lat, z młynem Chojeckiego, swobodnymi kąpieliskami wśród trzcin, domami krytymi gontem lub strzechą. Może dlatego, że wtedy upływały im te najlepsze lata...?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Wojenne wspomnienie pana Marcina

Marcin Kraj lat 88, pochodzi z Brzechowa na Kielecczyźnie. Półtora roku spędził w placówce w Miechowie, do Kielc trafił przed 4 laty. Choruje na płuca, dokucza mu serce. Tutaj w DPS, najbardziej przypadła mu do gustu terapia zajęciowa, szczególnie z wykorzystaniem wełny. Nie opuści żadnych zajęć. Może dlatego, że w domu rodzinnym były krosna? Ojciec sam je robił, mama do nich siadała, a on z bratem bliźniakiem Jakubem, wychowywali się wśród zwojów przędzy, przy stukocie krosien. W święta Bożego Narodzenia „musiało być sianko na płachetku, a na tym sianku bułka własnego wypieku i opłatek, i kolędy”. Tak to było, u nich na wsi. W 1939 r. bracia poszli na wojnę. Jakub zginął na froncie, Marcin jako żołnierz AK walczył, m.in. nad Wartą, w okolicach Pabianic, Łodzi, Warszawy. W 1940 r. spędził Święta w niemieckiej niewoli. „My za drutami, jak bydlęta. Nikt nie wie, czy jutra dożyje. Ani opłatka, ani kolęd, tylko łzy na okrasę. Za to tutaj święta, ho, ho! Pokolędować można, z ludźmi posiedzieć, pokosztować potraw wigilijnych. Najlepsze to chyba robią pierogi. I kapustę lubię, i słodkie placki też. Ciepło u nas jest, jak u Pana Boga za piecem.

Wigilijne plany pani Eleonory

Do Eleonory Kobus, lat 80, wszyscy mówią: Ela, Elka. W jej pokoju mnóstwo kwiatów, serwetek („synowa i wnuczka poprzywoziły”). W wymyte okna zaglądają wysmukłe świerki, na parapecie pysznią się pelargonie. Nie milknie Radio Maryja. Pół roku czekała na to miejsce, a potem jeszcze trochę na osobny pokój. „Jestem tutaj, bo tak się życie ułożyło. Potrzebowałam spokoju. Odnalazłam go w tym Domu. Gdy wnuczek ją przywiózł, pomyślała, że nie jest tak źle, trochę jakby w sanatorium. Ma zapewnione leczenie (dokuczają jej bóle głowy, kręgosłup, choruje na serce), swoje miejsce, upragnioną ciszę i spokój. Syn, jak usłyszał, że doczekała się na to miejsce w Kielcach, to tak płakał, nie chciał... Eleonora przebywa w DPS od 2 czerwca br. „Już przywykłam - zapewnia. - Lato było piękne, a to piliśmy herbatkę, a to robili makatki, a to obrazki. Jest kaplica, ksiądz z Panem Jezusem przychodzi - o, tutaj zawsze siada. Jak ułoży się w te Święta, to jeszcze nie wiem. Dopiero co wnuczka dzwoniła i jej chłopcy. Mówią do mnie: Babciu, przyjedź! To są dzieci nad podziw. Duże chłopaki, 14 i 16 lat, a przytulą się, na kolana by usiedli, nie wstydzą się nigdy prababci, o nie! Wszyscy na Święta zbiorą się u jednej z wnuczek, dusza się tam wyrywa. Ale znowu tutaj zżyłam się już przecież i Wigilia z biskupem - jak żyję na takiej nie byłam. Toteż sobie układam, że najpierw będę na kieleckiej wieczerzy (bo ona jest zawsze w przeddzień), a w samą Wigilię któryś wnuczek po mnie przyjedzie i zabierze do swoich.

* * *

Czy starość koniecznie musi być smutna? Ma różne oblicza i nastroje, które nabierają barw szczególnie w te najbardziej rodzinne ze świąt. Szczęśliwi ci, którzy nie muszą pozostać sam na sam z opłatkiem i ekranem telewizora. Szczęśliwi ci, którzy odnaleźli przystań i godnie, bez głuchej rozpaczy, jest im dane przeżywać przeznaczony dla nich czas.

W 1957 r. do Państwowego Domu Pomocy Społecznej przy ul. Sobieskiego w Kielcach zostali przyjęci pierwsi pensjonariusze, wówczas renciści. W 1988 r. placówka decyzją wojewody została przekształcona w ośrodek o profilu dla przewlekle chorych somatycznie. Docelowo Dom Pomocy Społecznej jest przeznaczony dla 86 osób. Najmłodszy z przebywających w nim pensjonariuszy liczy 32 lata, najstarszy - 98. Chorzy są pod bezpośrednim nadzorem przychodni rejonowej przy ul. Sobieskiego oraz pod opieką lekarza psychiatry i rehabilitacji ruchowej. Pensjonariusze mają do dyspozycji niewielki gabinet fizykoterapii oraz możliwość skorzystania z zabiegów rehabilitacji ruchowej. Placówką kieruje Renata Malinowska. Są tutaj prowadzone m.in. zajęcia z zakresu terapii zajęciowej. Opiekę duszpasterską pełni ks. Jan Wiech. Dom położony jest w dużym, dwuhektarowym ogrodzie, co sprzyja rehabilitacji na świeżym powietrzu.

Urodził się około 349 r. w Antiochii w Syrii (dzisiaj Antakya na południu Turcji), tam też podejmował posługę kapłańską przez około 11 lat, aż do 397 r., gdy został mianowany biskupem Konstantynopola. W stolicy cesarstwa pełnił posługę biskupią do czasu dwóch wygnań, które nastąpiły krótko po sobie - między 403 a 407 r. Dzisiaj ograniczymy się do spojrzenia na lata antiocheńskie Chryzostoma. W młodym wieku stracił ojca i żył z matką Antuzą, która przekazała mu niezwykłą wrażliwość ludzką oraz głęboką wiarę chrześcijańską. Odbył niższe oraz wyższe studia, uwieńczone kursami filozofii oraz retoryki. Jako mistrza miał Libaniusza, poganina, najsłynniejszego retora tego czasu. W jego szkole Jan stał się wielkim mówcą późnej starożytności greckiej. Ochrzczony w 368 r. i przygotowany do życia kościelnego przez biskupa Melecjusza, przez niego też został ustanowiony lektorem w 371 r. Ten fakt oznaczał oficjalne przystąpienie Chryzostoma do kursu eklezjalnego. Uczęszczał w latach 367-372 do swego rodzaju seminarium w Antiochii, razem z grupą młodych. Niektórzy z nich zostali później biskupami, pod kierownictwem słynnego egzegety Diodora z Tarsu, który wprowadzał Jana w egzegezę historyczno-literacką, charakterystyczną dla tradycji antiocheńskiej. Później udał się wraz z eremitami na pobliską górę Sylpio. Przebywał tam przez kolejne dwa lata, przeżyte samotnie w grocie pod przewodnictwem pewnego „starszego”. W tym okresie poświęcił się całkowicie medytacji „praw Chrystusa”, Ewangelii, a zwłaszcza Listów św. Pawła. Gdy zachorował, nie mógł się leczyć sam i musiał powrócić do wspólnoty chrześcijańskiej w Antiochii (por. Palladiusz, „Życie”, 5). Pan - wyjaśnia jego biograf - interweniował przez chorobę we właściwym momencie, aby pozwolić Janowi iść za swoim prawdziwym powołaniem. W rzeczywistości, napisze on sam, postawiony wobec alternatywy wyboru między trudnościami rządzenia Kościołem a spokojem życia monastycznego, tysiąckroć wolałby służbę duszpasterską (por. „O kapłaństwie”, 6, 7), gdyż do tego właśnie Chryzostom czuł się powołany. I tutaj nastąpił decydujący przełom w historii jego powołania: został pasterzem dusz w pełnym wymiarze! Zażyłość ze Słowem Bożym, pielęgnowana podczas lat życia eremickiego, spowodowała dojrzewanie w nim silnej konieczności przepowiadania Ewangelii, dawania innym tego, co sam otrzymał podczas lat medytacji. Ideał misyjny ukierunkował go, płonącą duszę, na troskę pasterską. Między 378 a 379 r. powrócił do miasta. Został diakonem w 381 r., zaś kapłanem - w 386 r.; stał się słynnym mówcą w kościołach swego miasta. Wygłaszał homilie przeciwko arianom, następnie homilie na wspomnienie męczenników antiocheńskich oraz na najważniejsze święta liturgiczne. Mamy tutaj do czynienia z wielkim nauczaniem wiary w Chrystusa, również w świetle Jego świętych. Rok 387 był „rokiem heroicznym” dla Jana, czasem tzw. przewracania posągów. Lud obalił posągi cesarza, na znak protestu przeciwko podwyższeniu podatków. W owych dniach Wielkiego Postu, jak i wielkiej goryczy z powodu ogromnych kar ze strony cesarza, wygłosił on 22 gorące „Homilie o posągach”, ukierunkowane na pokutę i nawrócenie. Potem przyszedł okres spokojnej pracy pasterskiej (387-397). Chryzostom należy do Ojców najbardziej twórczych: dotarło do nas jego 17 traktatów, ponad 700 autentycznych homilii, komentarze do Ewangelii Mateusza i Listów Pawłowych (Listy do Rzymian, Koryntian, Efezjan i Hebrajczyków) oraz 241 listów. Nie uprawiał teologii spekulatywnej, ale przekazywał tradycyjną i pewną naukę Kościoła w czasach sporów teologicznych, spowodowanych przede wszystkim przez arianizm, czyli zaprzeczenie boskości Chrystusa. Jest też ważnym świadkiem rozwoju dogmatycznego, osiągniętego przez Kościół w IV-V wieku. Jego teologia jest wyłącznie duszpasterska, towarzyszy jej nieustanna troska o współbrzmienie między myśleniem wyrażonym słowami a przeżyciem egzystencjalnym. Jest to przewodnia myśl wspaniałych katechez, przez które przygotowywał katechumenów na przyjęcie chrztu. Tuż przed śmiercią napisał, że wartość człowieka leży w „dokładnym poznaniu prawdziwej doktryny oraz w uczciwości życia” („List z wygnania”). Te sprawy, poznanie prawdy i uczciwość życia, muszą iść razem: poznanie musi się przekładać na życie. Każda jego mowa była zawsze ukierunkowana na rozwijanie w wierzących wysiłku umysłowego, autentycznego myślenia, celem zrozumienia i wprowadzenia w praktykę wymagań moralnych i duchowych wiary. Jan Chryzostom troszczył się, aby służyć swoimi pismami integralnemu rozwojowi osoby, w wymiarach fizycznym, intelektualnym i religijnym. Różne fazy wzrostu są porównane do licznych mórz ogromnego oceanu: „Pierwszym z tych mórz jest dzieciństwo” (Homilia 81, 5 o Ewangelii Mateusza). Rzeczywiście, „właśnie w tym pierwszym okresie objawiają się skłonności do wad albo do cnoty”. Dlatego też prawo Boże powinno być już od początku wyciśnięte na duszy, „jak na woskowej tabliczce” (Homilia 3, 1 do Ewangelii Jana): w istocie jest to wiek najważniejszy. Musimy brać pod uwagę, jak ważne jest, aby w tym pierwszym etapie życia człowiek posiadł naprawdę te wielkie ukierunkowania, które dają właściwą perspektywę życiu. Dlatego też Chryzostom zaleca: „Już od najwcześniejszego wieku uzbrajajcie dzieci bronią duchową i uczcie je czynić ręką znak krzyża na czole” (Homilia 12, 7 do Pierwszego Listu do Koryntian). Później przychodzi okres dziecięcy oraz młodość: „Po okresie niemowlęcym przychodzi morze okresu dziecięcego, gdzie wieją gwałtowne wichury (…), rośnie w nas bowiem pożądliwość…” (Homilia 81, 5 do Ewangelii Mateusza). Potem jest narzeczeństwo i małżeństwo: „Po młodości przychodzi wiek dojrzały, związany z obowiązkami rodzinnymi: jest to czas szukania współmałżonka” (tamże). Przypomina on cele małżeństwa, ubogacając je - z odniesieniem do cnoty łagodności - bogatą gamą relacji osobowych. Dobrze przygotowani małżonkowie zagradzają w ten sposób drogę rozwodowi: wszystko dzieje się z radością i można wychowywać dzieci w cnocie. Gdy rodzi się pierwsze dziecko, jest ono „jak most; tych troje staje się jednym ciałem, gdyż dziecko łączy obie części” (Homilia 12, 5 do Listu do Kolosan); tych troje stanowi „jedną rodzinę, mały Kościół” (Homilia 20, 6 do Listu do Efezjan). Przepowiadanie Chryzostoma dokonywało się zazwyczaj podczas liturgii, w „miejscu”, w którym wspólnota buduje się Słowem i Eucharystią. Tutaj zgromadzona wspólnota wyraża jeden Kościół (Homilia 8, 7 do Listu do Rzymian), to samo słowo jest skierowane w każdym miejscu do wszystkich (Homilia 24, 2 do Pierwszego Listu do Koryntian), zaś komunia Eucharystyczna staje się skutecznym znakiem jedności (Homilia 32, 7 do Ewangelii Mateusza). Jego plan duszpasterski był włączony w życie Kościoła, w którym wierni świeccy przez fakt chrztu podejmują zadania kapłańskie, królewskie i prorockie. Do wierzącego laika mówi: „Również ciebie chrzest czyni królem, kapłanem i prorokiem” (Homilia 3, 5 do Drugiego Listu do Koryntian). Stąd też rodzi się fundamentalny obowiązek misyjny, gdyż każdy w jakiejś mierze jest odpowiedzialny za zbawienie innych: „Jest to zasada naszego życia społecznego (…) żeby nie interesować się tylko sobą” (Homilia 9, 2 do Księgi Rodzaju). Wszystko dokonuje się między dwoma biegunami, wielkim Kościołem oraz „małym Kościołem” - rodziną - we wzajemnych relacjach. Jak możecie zauważyć, Drodzy Bracia i Siostry, ta lekcja Chryzostoma o autentycznej obecności chrześcijańskiej wiernych świeckich w rodzinie oraz w społeczności pozostaje również dziś jak najbardziej aktualna. Módlmy się do Pana, aby uczynił nas wrażliwymi na nauczanie tego wielkiego Nauczyciela Wiary.