Reklama

Niedziela Sandomierska

Jubileusz wiary i historii

Rok 2025 to wyjątkowy czas dla wspólnoty parafialnej św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim. Obchodzony Rok Jubileuszowy „Pielgrzymi nadziei” zyskał tu szczególny, lokalny wymiar – 700-lecie pierwszej pisemnej wzmianki o parafii Biała, która dała początek obecnej parafii janowskiej.

2025-07-08 11:04

Niedziela sandomierska 28/2025, str. IV

[ TEMATY ]

jubileusz

diecezja sandomierska

ks. Wojciech Kania/Niedziela

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wydarzenia jubileuszowe zorganizowane 28 i 29 czerwca stały się nie tylko świętem lokalnej społeczności, ale również okazją do pogłębionej refleksji nad dziedzictwem duchowym regionu.

Sympozjum naukowe

Pierwszym akcentem obchodów było sympozjum naukowe, które odbyło się w sobotę 28 czerwca w Janowskim Ośrodku Kultury. Zorganizowane z wielkim rozmachem wydarzenie zgromadziło duchownych, naukowców, pasjonatów historii i mieszkańców Janowa oraz okolic. Spotkanie otworzył proboszcz ks. Tomasz Lis, który serdecznie przywitał gości i podkreślił wagę tego jubileuszu dla całej wspólnoty parafialnej i diecezji.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Prelegenci – znakomici znawcy historii Kościoła, historii Polski i dziejów lokalnych – przedstawili losy parafii na przestrzeni siedmiu wieków. Ich wystąpienia podkreślały nie tylko rolę instytucjonalną Kościoła, ale przede wszystkim jego znaczenie jako centrum życia religijnego, edukacyjnego, społecznego i kulturowego.

Reklama

W pierwszej części konferencji, poświęconej najdawniejszym dziejom parafii Biała (1325-1864), ks. dr Piotr Tylec z WSD Sandomierz i KUL zarysował kontekst powstania parafii i zaprezentował źródła pisane, w których pojawiła się pierwsza wzmianka o wspólnocie: rejestr dziesięciny papieskiej z lat 1325-27 oraz rejestr świętopietrza. Kolejni prelegenci, dr hab. Dariusz Kupisz i dr Robert Stępień (UMCS), przedstawili bogaty obraz życia religijnego i społecznego parafii w czasach nowożytnych oraz w epoce zaborów.

Druga część konferencji objęła okres od XIX w. po czasy współczesne. Omówiono m.in. działalność Kościoła w czasach zaborów (ks. dr hab. Krzysztof Latawiec), rolę parafii w czasie wojen światowych (dr Grzegorz Misiura), a także życie duchowe w okresie PRL-u (ks. dr Piotr Tylec). Zwieńczeniem tej części była prezentacja ks. Emila Hapaka, który omówił przemiany w parafii po 1992 r., uwzględniając zmieniające się potrzeby duszpasterskie i społeczne po transformacji ustrojowej.

Ostatni blok sympozjum poświęcono sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Różańcowej. Ojciec Marek Miłowiecki OP (Dominikański Instytut Historyczny) przedstawił sylwetki przeorów klasztoru dominikańskiego, dr Agata Dworzak (UJ) opisała unikalną architekturę i wystrój dawnego kościoła klasztornego, a mgr Łukasz Baranowski ukazał duchowe znaczenie sanktuarium jako miejsca pielgrzymkowego i symbolicznego centrum tożsamości religijnej Janowa.

Konferencję zakończyła otwarta dyskusja, podczas której uczestnicy mogli zadawać pytania i dzielić się własnymi wspomnieniami.

Od Białej do Janowa

Reklama

Historia janowskiej parafii sięga początków XIV w., a możliwe, że nawet wcześniej. Najstarsze źródła wspominają o niej jako o ecclesia de Bala. W XIV-wiecznych rejestrach pojawia się pleban Świętosław – pierwszy znany z imienia duchowny związany z tą wspólnotą. Parafia Biała powstała w niewielkiej osadzie na skraju lasów, na pograniczu diecezji krakowskiej i ziem ruskich. Jej rozwój związany był z położeniem przy ważnym szlaku komunikacyjnym. W XV w., jak wynika z zapisów Jana Długosza, parafia posiadała drewniany kościół i obejmowała kilka okolicznych wiosek – w tym Dzwolę i Kocudzę.

Objawienia Matki Bożej

Przełom XVII w. przyniósł dramatyczną i zarazem przełomową zmianę – objawienia maryjne, które miały miejsce w 1645 r. Matka Boża ukazała się bednarzowi Wojciechowi Boskiemu i przekazała, by na tym miejscu oddawano chwałę Bogu i szerzono Jej cześć. Objawienia te, potwierdzone kolejnymi wydarzeniami o nadprzyrodzonym charakterze, zapoczątkowały rozwój kultu maryjnego w okolicach Białej. W krótkim czasie powstała kaplica, a następnie – z fundacji Zamoyskich – drewniany kościół i klasztor, który w 1660 r. przekazano dominikanom. Dzięki nim Janów stał się centrum modlitwy, edukacji i działalności charytatywnej.

Rozwój sanktuarium

Reklama

Z biegiem lat obraz Matki Bożej Janowskiej, umieszczony w głównym ołtarzu nowej świątyni, zasłynął łaskami. W 1762 r. uznano go oficjalnie za cudowny. Matka Boża Janowska otrzymała tytuł „Łaskawej”, a w XVIII w. – „Różańcowej”. Do sanktuarium przybywały pielgrzymki z Zamościa, Leżajska czy Przeworska. Nowa, murowana świątynia, budowana etapami od 1694 do 1720 r., została poświęcona w 1742 r. Była jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego w regionie. W 1864 r., po kasacie klasztoru przez władze carskie, parafia została przeniesiona do Janowa. W Białej pozostała jeszcze świątynia, jednak jej los dopełnił się we wrześniu 1939 r., kiedy w wyniku bombardowania została całkowicie zniszczona. Od tego momentu centrum duszpasterskie parafii na stałe ulokowane zostało w Janowie Lubelskim.

Przetrwać trudne czasy

W okresie PRL-u parafia mierzyła się z represjami i ograniczeniami. Księża byli szykanowani, a wiarę próbowano zamknąć w murach świątyni. Mimo to proboszczowie pozostali wierni swojej misji. W 1985 r. doszło do historycznego wydarzenia – koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Janowskiej koronami papieskimi przez kard. Franciszka Macharskiego. W wydarzeniu uczestniczyły tysiące wiernych.

Czas odnowy i rozwoju

Po 1989 r. parafia zaczęła dynamicznie się rozwijać. Dzięki pracy ks. inf. Edmunda Markiewicza i jego następców, wyremontowano kościół, zagospodarowano plac przy świątyni i podjęto nowe inicjatywy duszpasterskie. W 2015 r. kościół parafialny otrzymał tytuł kolegiaty, a bp Krzysztof Nitkiewicz erygował Kapitułę Kolegiacką Matki Bożej Różańcowej. Parafia św. Jana Chrzciciela – Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Różańcowej jest dziś nie tylko miejscem sprawowania sakramentów, ale i przestrzenią formacji duchowej, spotkań międzypokoleniowych, działalności społecznej oraz ewangelizacji. Dla mieszkańców regionu to także element tożsamości – zakorzenionej w historii, tradycji i wierze. Obchody 700-lecia pokazują, jak głęboko religijność i pamięć historyczna splatają się tu z codziennym życiem. Ta parafia – można powiedzieć „700+” – wciąż żyje, rozwija się i pozostaje żywym świadectwem trwania Ewangelii na przestrzeni wieków.

– Niech to wielkie dziedzictwo będzie dla nas źródłem dumy, inspiracji i nadziei na przyszłość – ku kolejnym jubileuszom i nowym pokoleniom, które będą kontynuować to piękne dziedzictwo wiary – powiedział ks. Tomasz Lis, proboszcz parafii.

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Sandomierski mistrz

Niedziela sandomierska 4/2025, str. VI

[ TEMATY ]

diecezja sandomierska

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

Prace artysty trafiły do wielu krajów nie tylko w Europie

Prace artysty trafiły do wielu krajów nie tylko w Europie

Leszek Szybiak to artysta o niezwykłym talencie, który poświęca swój wolny czas na tworzenie bibelotów inspirowanych słynnymi jajami Fabergé.

Każdy z jego wyrobów to unikatowe dzieło sztuki, które przyciąga uwagę zarówno lokalnych miłośników sztuki, jak i kolekcjonerów z całego świata. Jego prace znalazły nowych właścicieli w Anglii, Holandii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Niektóre osoby mogą poszczycić się kolekcjami liczącymi nawet 20 jajek stworzonych przez sandomierskiego artystę.
CZYTAJ DALEJ

Francja: dlaczego kobiety w kościele zakrywają głowę, skąd ten nowy trend?

2025-07-22 19:07

[ TEMATY ]

kobieta

Adobe Stock

To duchowy rytuał, który pomaga w lepszym przeżywaniu Eucharystii, znak, że w tym szczególnym czasie chcę być tylko dla Boga – opowiadają na łamach La Croix kobiety, które podczas liturgii zdecydowały się zakrywać głowę koronkową chustą, tzw. mantylą. Paryski dziennik przypomina, że w przeszłości był to we Francji powszechny zwyczaj. Dziś ta tradycja odżywa na nowo, choć wciąż jest zjawiskiem mniejszościowym. Można ją zaobserwować w kręgach tradycjonalistycznych i u neofitek.

Cytowana przez La Croix Isabelle Jonveaux, socjolog religii na Uniwersytecie we Fryburgu zauważa, że osoby nawrócone mają tendencję do eksponowania zewnętrznych znaków swojej wiary, aby zaznaczyć swoje nawrócenie. „Noszenie odzieży o charakterze religijnym to również sposób na wyrażenie pewnego radykalizmu” – dodaje szwajcarska socjolog.
CZYTAJ DALEJ

Bp Kleszcz: jedziemy do Rzymu, aby otworzyć swoje serca!

2025-07-23 15:00

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

ks. Paweł Kłys

- Jedziemy do Rzymu, by otworzyć drzwi naszego serca dla Jezusa - mówił bp Piotr Kleszcz do młodych.

W dniach 28 lipca – 3 sierpnia odbędzie się Jubileusz Młodych w Rzymie, w którym weźmie udział młodzież z całego świata. W ramach Duszpasterstwa Młodzieży Archidiecezji Łódzkiej do Wiecznego Miasta wyruszą 3 grupy, liczące łącznie 250 osób. Jedna z nich rozpocznie podróż autokarem już dzisiaj (23 lipca).
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję