W uroczystości, która miała miejsce 19 listopada, wzięli udział bp Piotr Sawczuk oraz prawosławny bp hajnowski Paweł, razem z przedstawicielami duchowieństwa obu wyznań, a także proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Białymstoku pastor mjr Tomasz Wigłasz. Tę historyczną uroczystość swoją obecnością zaszczycili: wicemarszałek Senatu RP Maciej Żywno, wiceminister obrony narodowej Michał Wiśniewski, wiceminister edukacji i nauki Dariusz Piontkowski, wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, wicemarszałek Województwa Podlaskiego Marek Malinowski, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku Andrzej Nowak, przewodniczący Zarządu Regionu Podlaskiego NSZZ Solidarność Józef Mozolewski, burmistrz Hajnówki Jerzy Sirak, starosta hajnowski Andrzej Skiepko, przedstawiciele Parlamentu, służb mundurowych, samorządu, liczne poczty sztandarowe oraz mieszkańcy Hajnówki. Patriotyczną oprawę nadało Wojsko Polskie – orkiestra i kompania honorowa 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego oraz kompania 1. Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

historia budowy pomnika w Hajnówce zaczęła się w lipcu 2022 r., kiedy to w urzędzie miasta spotkali się burmistrz Jerzy Sirak i gen. bryg. Dariusz Łuczak. Włodarz Hajnówki zaproponował wówczas, aby wrócić do pomysłu z jesieni 2020 r., kiedy nowo powstałe Stowarzyszenie „11 Listopada” wystąpiło z inicjatywą budowy pomnika Józefa Piłsudskiego. Jednak ta idea nie doszła do skutku z powodu sprzeciwu różnych, lokalnych środowisk. W październiku 2022 r. pomysł pomnika ku czci Marszałka podjęła Fundacja Ekologiczne Forum Młodzieży, razem z duszpasterzem leśników ks. Tomaszem Duszkiewiczem. Od tego momentu idea upamiętnienia Naczelnego Wodza zaczęła nabierać realnych kształtów. 7 lutego 2023 r. odbyły się konsultacje społeczne, a 22 lutego radni Hajnówki podczas głosowania wyrazili zgodę na budowę pomnika. Ustalono wówczas, że stanie on w reprezentacyjnym miejscu, czyli na skwerze im. dr Dymitra Wasilewskiego – naprzeciwko Urzędu Miejskiego w Hajnówce (przy ul. A. Zina). Jednak ku zaskoczeniu wielu głosowanie nie było jednomyślne. Jedynie sześciu radnych z Porozumienia Samorządowego Regionu Puszczy Białowieskiej głosowało za budową pomnika, siedmiu (między innymi z klubu PiS) wstrzymało się od głosu, a dwóch radnych było przeciwnych.

21 kwietnia doszło do podpisania porozumienia pomiędzy Urzędem Miasta Hajnówka, a fundacją Ekologiczne Forum Młodzieży. Trzy dni później – 24 kwietnia został powołany Społeczny Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Hajnówce, w składzie: przewodnicząca Marcelina Puchalska, wiceprzewodniczący gen. bryg. Dariusz Łuczak, sekretarz Janusz Puch; członkowie: ks. dr Tomasz Duszkiewicz, Jerzy Sirak, Ireneusz Kiendyś, Roman Sadokierski, Mariusz Agiejczyk, Sławomir Golonko, Jerzy Charytoniuk i Hubert Łukasiewicz.

Opisując odsłonięcie pomnika marszałka Piłsudskiego warto pamiętać, że w trakcie wojny polsko-bolszewickiej Hajnówka i jej okolice były miejscem licznych zdarzeń. 28 lipca 1920 r., w pobliżu dworca kolejowego, 10. Pułk Ułanów stoczył bitwę z oddziałami bolszewickimi. Na przełomie sierpnia i września przebywały w Hajnówce 2. Armia Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Rydza-Śmigłego oraz 4. Armia pod dowództwem gen. Leonarda Skierskiego. We wrześniu 1920 r., między Hajnówką a Czeremchą kursował pociąg pancerny „Bartosz Głowacki”, a w drugiej połowie lipca w okolicach Hajnówki stacjonowały dwie eskadry 7. Dywizjonu Lotniczego. W dniach 22-23 września 1920 r. Józef Piłsudski przebywał w Hajnówce, kierując osobiście działaniami wojsk polskich na froncie wschodnim. Mieszkał wówczas w salonce, stojącej na dworcu kolejowym.

Okoliczne cmentarze są miejscem pochówku żołnierzy walczących u boku Naczelnika. Na nieczynnym od 1935 r., zabytkowym cmentarzu prawosławnym w Dubinach k. Hajnówki spoczywają zwłoki Ukraińców, którzy pod dowództwem atamana Symona Petlury uczestniczyli w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 r. na terenie Puszczy Białowieskiej osiedliło się ponad dwa tysiące „bałachowców”, głównie Białorusinów, którzy pod dowództwem gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza brali udział w działaniach wojennych po stronie Polski. Ich mogiły są rozsiane na terenie całego powiatu hajnowskiego. Uhonorowanie Józefa Piłsudskiego pomnikiem w Hajnówce stanowi wyraz hołdu, złożony Naczelnemu Wodzowi za dzieło budowy państwa polskiego oraz wszystkim jego podwładnym, spoczywającym najczęściej bezimiennie, na pobliskich cmentarzach.

Odsłonięcie pomnika Marszałka poprzedziła modlitwa bp. Piotra Sawczuka oraz prawosławnego bp. Pawła. Razem z nimi aktu odsłonięcia dokonali: wiceminister Michał Wiśniewski, burmistrz Jerzy Sirak, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku Andrzej Nowak, ks. prał. dr Zbigniew Rostkowski, ks. mjr Tomasz Wigłasz, ks. dr Tomasz Duszkiewicz, gen. bryg. Dariusz Łuczak i Marcelina Puchalska.

Kolejnym punktem uroczystości było odczytanie aktu nadania i symboliczne przekazanie pomnika burmistrzowi Hajnówki Jerzemu Sirakowi, którego dokonali prezes fundacji Ekologiczne Forum Młodzieży Marcelina Puchalska i członek fundacji Hubert Łukasiewicz. Oficer 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego odczytał Apel pamięci. Dzieło marszałka Piłsudskiego oraz ofiary wszystkich walczących o wolność i niepodległość naszej Ojczyzny uczczono również salwą honorową. Na zakończenie uroczystości złożono wieńce i kwiaty pod nowo odsłoniętym pomnikiem, a orkiestra wojskowa wykonała utwór patriotyczny Śpij kolego.

Pomnik Marszałka jest dziełem ludwisarni Braci Kruszewskich z Węgrowa, a cokół i otoczenie wykonały firma KAM-BET Adama Korobkiewicza z Narwi oraz Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Hajnówce.

Całość prac, w tym organizację odsłonięcia pomnika, koordynowali: ks. dr Tomasz Duszkiewicz i gen. bryg. Dariusz Łuczak.