Reklama

Aspekty

Pomocna dłoń prymasa

Jubileusz półwiecza istnienia naszej diecezji skłania do przypomnienia roli Prymasa Tysiąclecia, jaką odegrał w tamtym czasie w integracji Ziem Zachodnich z Macierzą.

Niedziela zielonogórsko-gorzowska 25/2022, str. IV

[ TEMATY ]

bp Wilhelm Pluta

bulla papieska

Archiwum Aspektów

Bulla nominacyjna bp. Wilhelma pluty na pierwszego biskupa diecezji gorzowskiej

Bulla nominacyjna bp. Wilhelma pluty na pierwszego biskupa diecezji gorzowskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Papież Paweł VI bullą Episcoporum Poloniae Coetus 28 czerwca 1972 r. ustanowił stałą organizację kościelną na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Podziałowi i reorganizacji uległa także dotychczasowa Administracja Apostolska w Gorzowie. Z jej terenu powstały nowe diecezje: szczecińsko-kamieńska, koszalińsko-kołobrzeska, a na pozostałych ziemiach zorganizowana została diecezja gorzowska.

Pierwsze poważniejsze zmiany w funkcjonowaniu naszego Kościoła lokalnego miały miejsce jednak już kilka lat wcześniej. Jakby przygotowując się do nadchodzących zmian, w marcu 1967 r. Gorzów odwiedził specjalny wysłannik papieża Pawła VI kard. Agostino Casaroli. W wyniku podjętych decyzji zmienił się status rządcy Ordynariatu Gorzowskiego. 25 maja 1967 r. bp Wilhelm Pluta został podniesiony do rangi administratora apostolskiego bezpośrednio podlegającego Stolicy Apostolskiej. Tym samym bp Pluta przestawał być wikariuszem generalnym Prymasa Polski dla terytorium kościelnego o nazwie Gorzów, a stał się rządcą administracji, która odtąd podlegała Stolicy Świętej. Kanonicznie teren Administracji Apostolskiej Gorzowskiej obejmował jednak ciągle ziemie dawniej należące do archidiecezji wrocławskiej, diecezji berlińskiej i Wolnej Prałatury Pilskiej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Ten ważny rok

Reklama

Tak było do czerwca 1972 r. Kanonicznie erygowana diecezja gorzowska została włączona do metropolii wrocławskiej, a jej pierwszym biskupem diecezjalnym mianowano dotychczasowego administratora apostolskiego bp. Wilhelma Plutę. Obszar diecezji gorzowskiej wynosił w 1972 r. 15.572 km2. Na ten stan składały się także tereny przyłączone do diecezji z obszaru archidiecezji wrocławskiej: Głogów, Szprotawa, Żagań, Żary, Nowa Sól i okolice. W myśl postanowień bulli „Diecezja Gorzowska obejmować będzie terytorium Województwa Zielonogórskiego, które odłączamy od Archidiecezji Wrocławskiej, od Diecezji Berlińskiej i od Prałatury Pilskiej; ponadto terytorium powiatu Trzcianka i miasta Piły, które też wyłączamy z Prałatury Pilskiej. Stolicą Biskupa będzie miasto Gorzów Wlkp. Diecezja Gorzowska będzie należeć do Metropolii Wrocławskiej, a jej Biskup będzie podlegał Metropolicie Wrocławskiemu po myśli obowiązującego prawa”. Pracowało na jej terenie 400 kapłanów diecezjalnych i zakonnych. Nowo powstała diecezja pokrywała się zasadniczo z obszarem województwa zielonogórskiego z lat 1950-1975. W pozostałych diecezjach rządy pasterskie objęli dotychczasowi biskupi pomocniczy z Gorzowa; ordynariuszem w Szczecinie został bp Jerzy Stroba, a w Koszalinie bp Ignacy Jeż.

Troska

Reklama

Zgodnie z treścią bulli Episcoporum Poloniae Coetus kard. Stefan Wyszyński, jako prymas Polski, został wyznaczony do czuwania nad poprawnym wykonaniem postanowień papieskich. Należy podkreślić, że kard. Wyszyński od samego początku przywiązywał dużą wagę do właściwego funkcjonowania Kościoła na Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim. Usilnie zabiegał na rzecz integracji tych ziem z Macierzą. Dążył do stabilizacji organizacji kościelnej. W 1969 r. udał się w tej sprawie do Rzymu, aby przedłożyć Pawłowi VI memorandum w sprawie uregulowania organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Jeszcze 31 maja 1972 wysłał list do Pawła VI, w którym prosił o erekcję diecezji lubuskiej ze stolicą w Gorzowie, erekcję diecezji kamieńskiej ze stolicą w Szczecinie oraz erekcję diecezji kołobrzeskiej ze stolicą w Koszalinie. Podobnie już po wydaniu przez Stolicę Apostolską dokumentów powołujących diecezje kard. Wyszyński udał się w dniu 9 listopada 1972 r. wraz ze specjalną delegacją polskich biskupów do papieża Pawła VI, by podziękować za decyzje dotyczące regulacji diecezji na Ziemiach Zachodnich i Północnych. W wygłoszonym przy tej okazji przemówieniu prymas „wyraził słowa wdzięczności całego Kościoła i Narodu Polskiego za decyzje, wydane na mocy najwyższej władzy Głowy Kościoła. Decyzje były bardzo oczekiwane przez Episkopat, Duchowieństwo i wiernych oraz nasze Władze Państwowe”. Prymas podkreślił także, że „decyzje te, mając charakter wybitnie pastoralny, ułatwiają pracę Kościoła oraz przyczyniają się do zwartości organizacji Kościoła w Polsce. Ponieważ dotyczą one prastarych Ziem Polskich, mają też doniosłe znaczenie dla polskiej racji stanu”.

Ocena

Prymas wyraźnie podkreśla, że administracja kościelna w Gorzowie do roku 1972 była żywotnym Kościołem lokalnym, którego rządca miał te same uprawnienia jak inni ordynariusze w Polsce i dodaje, że „był to stan faktyczny i kanoniczny, uznany przez Stolicę Apostolską”. W źródłach znajdujących się w naszym Archiwum Diecezjalnym w Zielonej Górze można znaleźć list, w którym prymas podkreśla: „Przereorganizowanie Administracji Apostolskiej w Gorzowie w r. 1972 pociągnęło za sobą utworzenie dwóch (podkr. moje) nowych diecezji z terenu Administracji Apostolskiej i podniesienie dotychczasowej Administracji do godności diecezji. Gorzów jako stolica Administracji Apostolskiej pozostał stolicą diecezji Gorzowskiej z tym samym Ordynariuszem. A więc czynnik miejsca, osoby Ordynariusza oraz przeszłości, która wytworzyła tradycję żywotnego Kościoła lokalnego, stanowi o precedensowym charakterze diecezji gorzowskiej w stosunku do diecezji koszalińskiej i szczecińskiej”. Niezwykle ważną uwagę zamieszcza kard. Wyszyński na koniec listu wyjaśniając, że „ową procedencję określamy tradycyjnie przymiotnikiem „macierzysta”. Dlatego też zasady podziału muszą brać pod uwagę ową „macierzystość” i aplikować zasady stosowane w Kościele powszechnym”.

Wraz z kanonicznym utworzeniem diecezji gorzowskiej bp Pluta zabiegał u Stolicy Apostolskiej o utworzenie w Gorzowie kapituły katedralnej. Widział w tym zespole ważną instytucję życia kościelnego, podkreślającą normalizację życia religijnego na Ziemi Lubuskiej. Kapituła została utworzona na mocy bulli Cathedralia Collegia 28 listopada 1972 r. Instalacji kapituły dokonał bp Pluta 6 marca 1973 r. w Gorzowie.

Dotychczasowi sufragani z Gorzowa Jerzy Stroba i Ignacy Jeż zamieszkali w swoich diecezjach. W tej sytuacji pojawiła się potrzeba wyłonienia nowego biskupa pomocniczego dla diecezji gorzowskiej. Został nim wykładowca Gorzowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyżu ks. Paweł Socha CM. W roku 1976 na terenie diecezji gorzowskiej mieszkało 1,03 miliona mieszkańców. Diecezja była podzielona na 20 dekanatów i 202 parafie. Na tym terenie pracowało 276 księży diecezjalnych i 147 zakonnych. Zapewniali oni służbę Bożą w 198 kościołach parafialnych, 417 kościołach i kaplicach filialnych oraz w 43 kościołach i kaplicach pomocniczych.

2022-06-14 11:18

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Więź Jana Pawła II z bp. Wilhelmem Plutą

Szczególna więź łączyła Karola Wojtyłę i z Wilhelmem Plutą. Znajomość miała swój początek już w dniu nominacji biskupiej, która obydwu połączyła. Jan Paweł II w książce „Wstańcie, chodźmy” wspomina: „Prymas zaprosił nas na obiad. Wówczas dowiedziałem się, że ks. Wilhelm Pluta był mianowany biskupem z przeznaczeniem do Gorzowa Wielkopolskiego. Była to wówczas największa w Polsce administracja apostolska. Obejmowała Szczecin i Kołobrzeg, czyli jedną z najstarszych polskich diecezji, gdyż Kołobrzeg był erygowany w roku 1000, równocześnie z ustanowieniem metropolii gnieźnieńskiej, w skład której wchodziły biskupstwa: Kołobrzeg, Kraków i Wrocław”.

To wydarzenie wspominał po 10 latach, w 1968 roku także bp Pluta. W liście do kard. Wojtyły napisał: „W dniu dzisiejszym upływa 10 lat, gdyśmy razem w domu Prymasa otrzymali powołanie w Kościele św. do biskupstwa. Myślą i sercem wybiegam do Waszej Eminencji w uczuciami serdecznej przyjaźni i czci najgłębszej, jak wówczas w dniu 7.8.1958 w Warszawie powiedziałem >polecam się pobożnemu sercu i modłom księdza biskupabędę się modlił, skoro nas losy tak blisko w tej chwili złączyły<, tak sądzę i dziś i oto samo proszę”.
CZYTAJ DALEJ

Papież Leon XIV ma dwie kucharki - z Neapolu i Peru

2025-05-28 07:23

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

Vatican Media

Papież Leon XIV ma dwie kucharki- z Neapolu i z Peru. Informacja ta pojawiła się po tym, gdy podczas audiencji dla piłkarzy klubu Napoli- mistrzów Włoch papież przekazał gratulacje także w imieniu swojej kucharki, która jest kibicką tego klubu. Ale jest też kucharka z Peru, gdzie papież przebywał wiele lat na misji.

Podziel się cytatem Natychmiast w sieci pojawiły się zdjęcia drugiej kucharki papieża; to Veronica Sanchez Molina z Peru. Z tego kraju pochodzi również osobisty sekretarz Leona XVI, ksiądz Edgard Iván Rimaycuna Inga. Pochodzi on z miasta Chiclayo, gdzie ordynariuszem diecezji był biskup Robert Prevost. Papież po latach misji i posługi w Peru jest bardzo związany z tym krajem.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV o płaczu matek w Gazie i cierpieniu Ukraińców

2025-05-28 13:05

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

Vatican Media

W tych dniach moje myśli często kierują się ku narodowi ukraińskiemu, dotkniętemu nowymi, poważnymi atakami na ludność cywilną i infrastrukturę – mówił Leon XIV podczas audiencji ogólnej na Placu Świętego Piotra. Mówił też o Gazie, skąd „wznosi się ku niebu płacz matek i ojców, którzy trzymają w ramionach martwe ciała swoich dzieci”. Wezwał do wstrzymania ognia na tych terenach.

Papież nawiązał do ostatnich ataków na infrastrukturę cywilną na Ukrainie oraz ofiary cywilne w Gazie.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję