Reklama

Niedziela Rzeszowska

Kresy 2018

Gniazdo rodzinne Narutowiczów niedaleko żmudzkiej kalwarii

Niedziela rzeszowska 27/2018, str. VII

[ TEMATY ]

kresy

Mirek i Magda Osip-Pokrywka

Dwór Narutowiczów Brewiki

Dwór Narutowiczów Brewiki

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W dzisiejszej naszej niepodległościowo-kresowej wycieczce wybierzemy się na Żmudź, do gniazda rodowego pierwszego w dziejach Polski prezydenta Gabriela Narutowicza.

Na północno-zachodnich krańcach dzisiejszej Litwy znajduje się mały przysiółek Brewiki. Aby tam trafić, trzeba w połowie drogi nr 161 między Teleszami a Sedą, odbić kilometr w bok. Jedyną zachowaną zabudowę mieszkalną stanowią pozostałości dawnego majątku Narutowiczów, starego żmudzkiego rodu szlacheckiego, któremu herb nadano jeszcze w 1413 r. w Horodle. Do końca wojny dobra pozostawały w rękach rodziny Stanisława Narutowicza, brata pierwszego prezydenta RP.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Ze względu na dość tragiczne losy obu braci Narutowiczów warto poświęcić im niniejszy akapit. Ich ojciec Jan Narutowicz, właściciel majątku w Brewikach, był powiatowym sędzią ziemskim i uczestnikiem powstania styczniowego na Żmudzi. Gdy starszy z braci miał 4 lata, a młodszy rok – ojciec umarł i ich wychowanie spadło na matkę Wiktorię ze Szczepowskich. Starszy Stanisław zdobył staranne wykształcenie, kończąc w Petersburgu prawo. Potem powrócił na Żmudź i ożenił się z kuzynką Józefa Piłsudskiego – Joanną Bilewiczówną. W czasach odrodzenia narodowego Litwinów był delegatem na zjazd w Wilnie, a w 1918 r. współautorem Aktu o Odrodzeniu Państwa Litewskiego. Później wycofał się z polityki, a targany wyrzutami sumienia w 1932 r. popełnił samobójstwo. Drugi z braci, młodszy Gabriel został inżynierem hydrotechnikiem, profesorem Politechniki w Zurychu. W niepodległej II Rzeczpospolitej był ministrem w sześciu kolejnych rządach, m.in. od robót publicznych i spraw zagranicznych. W grudniu 1922 r. został wybrany na pierwszego w dziejach Polski prezydenta. Funkcji tej nie sprawował zbyt długo, zginął kilka dni po zaprzysiężeniu zastrzelony przez prawicowego fanatyka w warszawskiej Zachęcie. Trudno w dziejach Polski i Litwy o tak niezwykły i tragiczny przykład rodziny z terenów dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która wydała dwóch braci, którzy jako aktywni politycy, wielce zasłużyli się w budowie niepodległości krajów pozostających w okresie międzywojennym w wyraźnym konflikcie.

Z dawnego XIX-wiecznego zespołu parkowo-dworskiego przetrwał drewniany budynek dworu. Jest to parterowa budowla z gankiem, osadzona na kamiennej podmurówce, pokryta wysokim dachem naczółkowym (pierwotnie z gontu). W sąsiedztwie pozostał drewniany spichlerz i piwnica z kamienia polnego. Z dawnego parku zachowała się prowadząca do dworu aleja. Rozpoczęto wstępne prace renowacyjne, mające na celu otwarcie muzeum biograficznego.

12 km na północ od Brewików trzeba odwiedzić Żmudzką Kalwarię – pierwszą na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego Nową Jerozolimę. Została ufundowana przez biskupa żmudzkiego Jerzego Tyszkiewicza w połowie XVII wieku. Niezwykłe podobieństwa tutejszej topografii do tej w Jerozolimie potwierdziła przybyła z Watykanu specjalna komisja pod przewodnictwem dwóch jezuitów – Benedykta de Soxo i Michała Ginkiewicza. Na czterech wzgórzach wokół miejscowości i trzech wzniesieniach miejskich – rozmieszczono 20 stacji Męki Pańskiej – tworząc 7-kilometrową drogę krzyżową. W głównej kalwaryjskiej świątyni Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny znajdują się największe w krajach nadbałtyckich relikwie Krzyża Świętego przywiezione od dominikanów z Lublina.

2018-07-04 11:10

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kisielin – śladami rzezi wołyńskiej

Niedziela rzeszowska 30/2018, str. 7

[ TEMATY ]

kresy

rzeź wołyńska

Kisielin

Mirek i Magda Osip-Pokrywka

Ruiny kościoła i klasztoru karmelickiego

Ruiny kościoła i klasztoru karmelickiego
W lipcu br. minęła 75. rocznica rzezi wołyńskiej. Przy tej okazji chcemy dziś przybliżyć jedno z tych miejsc, gdzie 11 lipca 1943 r., w czasie tzw. krwawej niedzieli, Polacy podjęli próbę desperackiej obrony.
CZYTAJ DALEJ

Dziś uroczystość Najświętszej Trójcy

[ TEMATY ]

Trójca Święta

Adobe.Stock

Tradycyjnie w niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego przypada jedno z najważniejszych świąt chrześcijańskich – uroczystość Trójcy Przenajświętszej. Jej źródła sięgają IV i V wieku, kiedy to trwały spory teologiczne dotyczące bóstwa i pochodzenia Chrystusa, a na soborach formułowano ortodoksyjne definicje tej doktryny i Credo. Liturgiczne święto powstało dopiero w XI w., a w całym Kościele wprowadził je papież Jan XXII w 1334 r.

Św. Rupert, opat z Ottobeuren (zmarł ok. 1180) tłumaczy, dlaczego święto Najświętszej Trójcy umieszczono w kalendarzu liturgicznym w najbliższą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego: "Albowiem wkrótce po Zstąpieniu Ducha Świętego prawda Chrystusowa i chrzest przez Niego nakazany w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego były udzielane po całym świecie. Tak przeto uroczystość dzisiejsza jest najpiękniejszym zamknięciem cyklu zbawienia".
CZYTAJ DALEJ

Archidiecezjalny Dzień Dziecka

2025-06-15 23:40

Biuro Prasowe AK

    – Bł. Carlo Acutis pokazuje nam, że każdy może być błogosławionym i świętym. Nie chodzi o to, by robić wielkie rzeczy, o których będzie mówił cały świat. By być świętym, trzeba być blisko Jezusa – mówił archidiecezjalny duszpasterz młodzieży ks. Marcin Filar, podczas Archidiecezjalnego Dnia Dziecka z bł. Carlem Acutisem w Rabce-Zdroju.

Na początku Mszy św. ks. Marcin Filar powitał wszystkich na Archidiecezjalnym Dniu Dziecka i przypomniał, że bohaterem tego wyjątkowego wydarzenia jest bł. Carlo Acutis.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję