Drodzy Bracia Kapłani,
Umiłowani w Chrystusie Bracia i Siostry!

Na początku Wielkiego Postu przed każdym z nas zatrzymuje się kapłan z gestem posypania popiołem, a słowami liturgii wzywa do nawrócenia. "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię".
Liturgia dzisiejszej Mszy św. przypomina nam te słowa Pana Jezusa jeszcze raz: "Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże: Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!" (Mk 1, 15). Co oznacza nawrócić się? Oznacza zmienić kierunek drogi myślenia i postępowania, oznacza refleksję i zastanowienie nad swoimi czynami, oznacza wreszcie przyjęcie innego niż dotychczas sposobu przeżywania i pojmowania swojego życia. Powinniśmy odwrócić się od grzechu i od wszystkiego, co do grzechu prowadzi, a nawrócić się do Boga i żyć z Nim w przyjaźni. Właśnie Wielki Post jest tym drogocennym czasem łaski, której nie wolno zmarnować. Jest okazją otwarcia swojego serca Chrystusowi, by podążać za Zbawicielem w dźwiganiu codziennego krzyża i na nowo przejąć się odpowiedzią na powołanie do świętości. Jest czasem dziękczynienia Chrystusowi Panu za miłość ku nam, której potwierdzeniem jest męka i śmierć na Krzyżu za nasze grzechy i dla naszego zbawienia. "Oto teraz czas pokuty, oto teraz czas zbawienia".
Ewangelia dzisiejsza, mówiąc o kuszeniu Pana Jezusa, chce nas pouczyć, jak powinniśmy się zachować w podobnych sytuacjach, aby nie ulec działaniu złego ducha. Każdy człowiek jest poddany próbie kuszenia, a przez modlitwę, post i umartwienie może odnosić zwycięstwo nad złem za wzorem Chrystusa.
Z Psalmistą podejmujemy prośbę:
"Daj mi poznać drogi Twoje, Panie
Naucz mnie chodzić twoimi ścieżkami.
Prowadź mnie w prawdzie według Twych pouczeń,
Boże i Zbawco, w Tobie mam nadzieję" (Ps 25, 4-5).

1. I Synod Diecezji Rzeszowskiej wielkim programem nawrócenia
Wszyscy nosimy w sercu bardzo wiele trudnych i bolesnych spraw, którym chcielibyśmy zaradzić. Obecnie szczególnie tęsknimy za powrotem do prawdomówności wszędzie, także i w mediach, za budowaniem codziennego życia na prawdzie, szczerości i zaufaniu. Pragniemy wszyscy przeciwstawić się bezrobociu i ubożeniu wielkiej liczby rodzin, bo to rujnuje nasze życie społeczne. Pragniemy przeciwdziałać demoralizacji, pornografii i pijaństwu, które prowadzą do niszczenia Narodu. Tęsknimy za prawdą o naszej Ojczyźnie, o jej bohaterach, a także o ludziach dziś żyjących, zwłaszcza o rolnikach, aby uszanowano ich poświęcenie i miłość do Ojczyzny. Pragniemy, "aby Polska była Polską". Św. Augustyn napisał: "całe życie prawdziwego chrześcijanina jest świętą tęsknotą" (Komentarz do Listu św. Jana Ap).
Już drugi rok I Synod Diecezji Rzeszowskiej podejmuje w swoich pracach szeroki zakres spraw, związanych z odnową, odrodzeniem i ożywieniem życia religijnego w rodzinach oraz parafiach. Ojciec Święty Jan Paweł II w liście na rozpoczęcie Synodu w 2001 r. przypomniał nam, że program Synodu zawarty jest w Ewangelii i żywej Tradycji, aby z Chrystusem przemieniać historię, aż osiągnie swą pełnię w niebieskim Jeruzalem. Prosimy Ducha Świętego o Jego dary, aby dokonała się wśród nas odnowa. Komisja Główna i Podkomisje tematyczne przygotowują projekty dokumentów, które następnie są omawiane przez zespoły synodalne. Wydawany jest "Biuletyn Synodalny", który ma służyć pomocą w dyskusji zespołom, a także wszystkim zainteresowanym. Dekanalne spotkania przedstawicieli zespołów parafialnych przynoszą wiele ciekawych wypowiedzi i spostrzeżeń osób świeckich, którym bardzo zależy na odnowie życia religijnego. Chcielibyśmy, aby jak najwięcej osób w parafiach miało udział w trwającym Synodzie. Już dzisiaj informuję, że w sobotę 22 marca w katedrze rzeszowskiej podczas uroczystej sesji synodalnej odbędzie się głosowanie nad pierwszym dokumentem "O Ludzie Bożym". Warto przypomnieć, że każda trzecia niedziela miesiąca jest niedzielą synodalną, w tym celu, by poinformować o Synodzie i razem się modlić za Synod w całej diecezji. Również w kazaniach tej niedzieli podejmowany jest aktualny temat Synodu. Pragniemy, by w ten sposób ujawniła się nasza troska o rozwój życia religijnego. Jesteśmy jednak świadomi, że nawet najpiękniejsze ustalenia nie stanowią jeszcze odnowy. Potrzeba więcej jedności z Chrystusem, który jest Światłością świata, potrzeba powrotu do wierności przykazaniom Bożym w codziennym życiu. Niewierność Bożym przykazaniom jest przyczyną wszelkiego zła.

2. Niedziela buduje wspólnotę Kościoła
Ojciec Święty Jan Paweł II w liście apostolskim "Dies Domini" przypomina nam, że dzień Pański cieszył się zawsze w dziejach Kościoła szczególnym poważaniem, ze względu na swoją ścisłą więź z samą istotą chrześcijańskiego misterium. (...) Przypomina także, że właściwe przeżywanie dnia świętego - niedzieli jest kluczowym tematem w budowaniu Kościoła, wspólnoty rodzinnej i społecznej, w budowaniu dobrej atmosfery i nadziei. Te słowa Ojca Świętego, słyszane już wiele razy, pragnę jeszcze raz przypomnieć na początku Wielkiego Postu, ponieważ w bieżącym roku szczególną uwagą pragniemy objąć III przykazanie Boże: o świętowaniu dnia świętego. W ramach prowadzonych prac Synodu zauważono, że istnieje pilna potrzeba uwrażliwienia nas wszystkich na doniosłe znaczenie dnia świętego, a zwłaszcza niedzieli.
Niedziela jest dla chrześcijan najstarszym i pierwszym dniem świątecznym, w którym wierni gromadzą się, by uczestniczyć w Eucharystii. Nie tylko przypomina zmartwychwstanie Chrystusa i zesłanie Ducha Świętego, ale nieustannie zwiastuje życie wieczne. Od czasów apostolskich świętowano niedzielę, a w IV w. cesarz rzymski Konstantyn Wielki Postanowił, że będzie ona także oficjalnym dniem odpoczynku. Niedziela jest szczególnym spotkaniem z Chrystusem Zmartwychwstałym, a prawda o zmartwychwstaniu jest fundamentem wiary chrześcijańskiej. Obyśmy odkrywali sens i cel niedzieli i umieli przeżywać ją jako dzień Pański. Oto jest dzień, który uczynił Pan, weselmy się zeń i radujmy - mówi Psalmista (Ps 118, 24). Zauważmy, że pośród przykazań Dekalogu tylko jedno poprzedzone jest napomnieniem "Pamiętaj, abyś dzień święty święcił". "Tego «pamiętaj» nie ma przy żadnym innym przykazaniu. Pamiętaj, bo jeśli zapomnisz, to poczniesz lekceważyć dzień Pana Boga, zerwiesz z Nim przymierze i wszystko będzie ci obojętne" - wołał kard. Stefan Wyszyński. Bez chrześcijańskiej niedzieli życie chrześcijańskie zamiera, bo święcenie dnia świętego jest wyznaniem wiary i oddaniem Bogu, co Boże. Pan Bóg bowiem jeden dzień w szczególny sposób poświęcił i sam nazwał go "dniem świętym" (Wj 31). Św. Jan Vianney zwykł mawiać: "Wierzcie mi, kto gwałci dzień święty niekonieczną pracą, ten się nigdy nie dorobi. Przeciwnie, w krótkim czasie utraci wszystko". Święcić to znaczy, że cały dzień ma być święty, święcie przeżywany, aby uświęcał człowieka i zbliżał do źródła świętości. Źródłem świętości dla nas jest Ofiara Mszy św., w której Chrystus gromadzi nas, jednoczy i karmi swoim Ciałem.
Przez całe dzieje chrześcijaństwa niedziela stanowi "Dzień Pana", jest "panem dni", to dzień chrześcijan, to nasz dzień. Dzień ten stanowi centrum chrześcijańskiego życia. Trzeba dołożyć wszelkich starań, aby liturgia niedzielnej Mszy św. w parafii była przygotowana bardziej starannie, co można zauważyć w wielu kościołach. Wielką wrażliwość liturgiczną objawia młodzież, dlatego udział scholi, grup oazowych, KSM nadaje liturgii niedzielnej radosny charakter. Niezwykle wychowawczą rolę pełni śpiew liturgiczny. Trzeba, aby wszyscy uczestnicy włączali się w śpiew pieśni religijnych, aby także przez śpiew cała wspólnota wielbiła Pana Boga. Śpiew porusza serca i przygotowuje je do przyjęcia Bożej prawdy oraz Jego woli. Niech powróci do wszystkich świątyń nauka pieśni religijnych. Przeciwstawiajmy się pozostawaniu niektórych osób poza świątynią w czasie Mszy św. Jest to przykry widok w niektórych parafiach, który źle świadczy o nas i mówi o niskiej świadomości religijnej.
We Mszy św. spotykamy się z żywym Chrystusem, który jest obecny i w sposób bezkrwawy ofiaruje Ojcu razem z nami nasze uwielbienie, cierpienia, modlitwę i pracę. Eucharystia jest źródłem i szczytem życia chrześcijańskiego, przypomniał Sobór Watykański II. Nasze spotkania synodalne w Adwencie z przedstawicielami zespołów parafialnych były poświęcone niedzieli. Uczestnicy po wygłoszonym referacie na temat dnia świętego wypowiadali się z wielką troską i miłością o sposobach przywrócenia niedzieli charakteru dnia świętego. Najwięcej było głosów protestujących przeciwko handlowaniu w niedzielę, ale także ukazywano, jak przygotować przeżywanie niedzieli w rodzinie i w parafii.
Świadomy i czynny udział w Eucharystii wymaga od nas wszystkich przemyślenia i nawrócenia do Chrystusa. Od przeżywania niedzieli w rodzinach, w parafiach niezwykle wiele zależy. Apelujemy, więc do wszystkich diecezjan - przeciwstawmy się handlowaniu w niedziele i święta. Na handel mamy sześć dni, dlatego rodzice, wychowawcy, samorządy i wszyscy ludzie dobrej woli niech dołożą starań, by w niedzielę zaprzestać handlowania.
Apelujemy do rodziców, bądźcie przykładem dla dzieci, także w trosce o niedzielę. Wykorzystajcie ten dzień na odnowienie przyjaźni z Chrystusem, na ożywienie wspólnoty rodzinnej przez rozmowę, przez śpiew w rodzinie, przez czytanie prasy katolickiej. W każdej rodzinie niech będzie przynajmniej jedno katolickie czasopismo. W niedzielę wykorzystajmy czas na dobry odpoczynek i odwiedziny przyjaciół oraz krewnych. Niech nasze nawrócenie w tej dziedzinie prowadzi do radości i dziękczynienia Panu Bogu. Uczyńmy wszystko, aby niedziela była słońcem tygodnia i dniem budowania wspólnoty rodzinnej i parafialnej.

3. Różaniec drogą kontemplacji i umiłowania Chrystusa
W ubiegłym roku niezwykle pięknie przeżywaliśmy nawiedzenie Matki Bożej w Kopii Jasnogórskiego Obrazu. Było wiele postanowień i darów duchowych. Tak szczęśliwie się składa, że obecny rok w Kościele świętym jest poświęcony umiłowaniu Chrystusa Pana. Jest to Rok Różańca, w którym w rozważanie tajemnic życia Pana Jezusa i Matki Najświętszej włączamy swoje radości i cierpienia. Stanowi to dla nas wielką siłę, która obecnie jest niezwykle potrzebna, ze względu na okoliczności, których żyjemy. Różaniec trzeba na nowo odkryć i umiłować tę modlitwę. Odmawiajmy ją w rodzinach, odmawiajmy w kościele przed Mszą św., jak to jest praktykowane w wielu parafiach. Ożywiajmy "zmianę tajemnic różańcowych", niech powstają nowe róże różańcowe, niech sanktuaria maryjne ustanowią "dzień Różańca świętego". Nawracajmy się do odkrywania potęgi modlitwy różańcowej. Oby w tym roku ożywienie modlitwy różańcowej w parafiach i rodzinach prowadziło do pogłębienia owoców Nawiedzenia, które tak uroczyście wszyscy przeżywaliśmy. Pamiętajmy również, że marzec jest dla naszej diecezji miesiącem szczególnej modlitwy różańcowej w intencji misji - za misjonarzy i o nowe powołania misyjne.

4. Troska o trzeźwość naszego Narodu
Rok kontemplacji różańcowej pomaga także wyrwać z okowów plagi pijaństwa niejednego zagubionego człowieka. Potwierdza to doświadczenie duszpasterstwa trzeźwości, grup abstynenckich, którym jesteśmy bardzo wdzięczni za ich świadectwo. W naszej Ojczyźnie jesteśmy świadkami tego, że wzrastające bezrobocie prowadzi do niezadowolenia z życia, pijaństwa i nieuczciwości. Apelujemy do samorządów, aby czyniły wszystko, co w ich mocy, w rozwijaniu trzeźwości w narodzie polskim. Tylko wrogowie Narodu rozpijali społeczeństwo. Przeciwstawiajmy się sprzedawaniu alkoholu zarówno nieletnim, jak również pijanym osobom czy też stałego dostępu na kredyt w pokątnych melinach czy w niektórych prywatnych sklepach. Tak wiele ciągle jest wypadków na drogach i przy pracy z powodu alkoholu. Również uroczystości rodzinne przeżywajmy w sposób trzeźwy. Uszanujmy Wielki Post przez rezygnację z alkoholu i papierosów i wynagradzajmy za tych, którzy uwikłani są w nałogi. Jeśli papieros czy kieliszek jest dla ciebie problemem i kusi cię, z miłości do Chrystusa złóż dar i nie korzystaj z nich.

Zakończenie
Drodzy Bracia i Siostry - w okresie Wielkiego Postu, kiedy z miłością bierzemy udział w nabożeństwach pasyjnych, zwłaszcza w Drodze Krzyżowej i w Gorzkich Żalach, niech nam towarzyszy pragnienie bliskości i przyjaźni z Chrystusem. Dbajmy, aby uczynków miłosierdzia nie wykonywać bez łączności z Nim, jako tylko bezduszny formalizm. Także post w piątek ma sens tylko w łączności z Chrystusem. Tak więc w okresie Wielkiego Postu możemy bardziej nadawać prawdziwy sens chrześcijańskiemu życiu przez sumienne wypełnianie obowiązków stanu, przez pracę i naukę oraz cierpliwe znoszenie udręk. Stawiajmy sobie często pytanie - ile w naszym życiu jest Chrystusowej Ewangelii i czy w nas wzrasta Chrystus.
Wiele osób czeka na nasze dobre słowo, na dobry uśmiech i gest, na jakąś formę pomocy. Zamiast więc narzekać i krytykować, zamiast nosić w sobie gorycz lub wypowiadać twarde i przykre słowa - odezwijmy się życzliwie. Ofiarujmy to Chrystusowi, aby przywrócić przyjaźń i utraconą z Nim bliskość. To będzie nawrócenie i przemiana, bardzo konkretna i bardzo skuteczna. Jest to sprawa zasadnicza - przełożenie wiary na życie codzienne. Przykładem głębokiej zażyłości z Chrystusem i Matką Najświętszą jest patron naszej diecezji bł. Józef Sebastian Pelczar. W wyrazisty sposób ukazał nam, że pobożność maryjna i umiłowanie nabożeństwa eucharystycznego stanowiły źródło jego świętości. Radujemy się bardzo, że w tym roku 18 maja Ojciec Święty Jan Paweł II dokona kanonizacji naszego Patrona. Jako Błogosławiony, był otaczany czcią tylko w Polsce, zaś od kanonizacji będzie znany i czczony w całym powszechnym Kościele. Kanonizacja Polaków bł. biskupa Pelczara i bł. Urszuli Ledóchowskiej będzie miała miejsce w Rzymie. Zachęcamy tych, którzy mogą, do udziału w tym wielkim wydarzeniu przez wyjazd w pielgrzymce do Rzymu, organizowanej przez Wydział Duszpasterstwa Kurii.
W bieżącym roku Ojciec Święty w orędziu na Wielki Post akcentuje czyny dobroci i miłosierdzia chrześcijańskiego. "Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu" (Dz 20, 35). Nadmierne pragnienie posiadania rzeczy materialnych zamyka ludzi na Stwórcę oraz na ich braci i siostry, zaś żądza pieniędzy jest korzeniem wszelkiego zła. I to przez nią niektórzy odeszli od wiary i sprowadzili na siebie wiele cierpień" - przypomina św. Paweł Apostoł. Niech więc także czyny miłosierdzia pełnione z miłości do Chrystusa będą zadośćuczynieniem za nasze grzechy. Caritas Diecezji Rzeszowskiej jak każdego roku przekazuje dzieciom skarbonki "jałmużna wielkopostna". Zachęcam dzieci do ochoczego przyjęcia tych skarbonek i ofiarowania zaoszczędzonych grosików, które jak to było dotychczas będą ofiarowane biedniejszym i chorym dzieciom. Niech trudne miesiące, jakie przeżywamy w Polsce i w świecie także, będą złączone z Chrystusem Panem i z Jego Krzyżem. Niech prowadzą do zwycięstwa i chwały zmartwychwstania.
Módlmy się o pokój w świecie, jak wzywa nas do tego Ojciec Święty Jan Paweł II. Z wiarą i miłością prośmy Pana: "Któryś za nas cierpiał rany, Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami. I Ty, któraś współcierpiała, Matko Bolesna, przyczyń się za nami".

Na prawdziwe nawrócenie wszystkim z serca błogosławię

Rzeszów, 22 lutego 2003 r.