Biblioteka Noblowska tradycyjnie na początku stycznia ujawnia dokumenty, które przez 50 lat były objęte tajemnicą. W 1974 roku Literacką Nagrodę Nobla otrzymali dwaj szwedzcy pisarze, Eyvind Johnson i Harry Martinson, którzy byli członkami Akademii Szwedzkiej, co oznacza, że to ich koledzy z Akademii dokonali wyboru laureatów. Decyzja wywołała ogromną krytykę; przyznanie nagrody negatywnie wpłynęło na obu autorów, uchodzących wcześniej za uznanych twórców. Martinson, cierpiący na depresję, popełnił samobójstwo w 1978 roku.

Z udostępnionych dokumentów wynika, że w 1974 roku poeta i pisarz Czesław Miłosz po raz pierwszy został nominowany do Literackiej Nagrody Nobla. Zgłoszenie kandydatury złożył Algirdas Landsbergis, przewodniczący PEN Clubu pisarzy na uchodźstwie w Nowym Jorku. Miłosz ostatecznie dostał nagrodę w 1980 roku.

W tym samym roku nominację otrzymał również poeta, prozaik i dramaturg Tadeusz Różewicz. Jego kandydaturę zaproponowali Józef Trypućko, profesor slawistyki na Uniwersytecie w Uppsali, oraz Per Waestberg, przewodniczący szwedzkiego PEN Clubu.

Dokumenty z 1974 roku będą dostępne od 7 stycznia w Bibliotece Noblowskiej w Starym Budynku Giełdy w Sztokholmie, gdzie mieści się również Akademia Szwedzka. W najbliższych dniach kopie tych dokumentów zostaną udostępnione na cyfrowej wystawie w internecie.

Ze Sztokholmu Daniel Zyśk (PAP)

zys/ bst/