Ks. prof. Sitarz: reorganizacja Kościoła w 1992 r. zbliżyła biskupów do wiernych
25 marca 1992 r. wprowadzony został nowy podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce. Doszło do tego na mocy bulli papieża Jana Pawła II „Totus Tuus Poloniae Populus”. - Dokonano wówczas reorganizacji struktur diecezjalnych w Polsce. Uzasadniano to potrzebą przybliżenia biskupa do wiernego - wyjaśnia ks. prof. dr hab. Mirosław Sitarz z Katedry Kościelnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego KUL.
Po przemianach ustrojowych 1989 r. Kościół katolicki w Polsce uzyskał wolność działania i autonomię od władz państwowych. W jego skład wchodziło 27 jednostek terytorialnych - 5 archidiecezji, mających status stolicy metropolii, i 22 diecezje. Ówczesną strukturę charakteryzowała duża niejednorodność, która była wynikiem zmian w przebiegu granic po II wojnie światowej. Polska utraciła wtedy ziemie wschodnie, otrzymując jako rekompensatę obszary na północy i zachodzie należące wcześniej do Niemiec.
- Podział struktur terytorialnych zawsze uwzględnia sytuację geopolityczną. To było też podkreślenie stosunków Kościoła z państwem. Wiadomo, że w czasie komuny te diecezje, które zostały po ziemiach niemieckich, a także te, które zostały na terytorium Ukrainy, dawnego Związku Radzieckiego, a przed wojną należały do Polski, były tylko w randze administracji apostolskiej, np. administracja w Lubaczowie - mówi ks. prof. Sitarz.
Zapowiedzią reorganizacji podziału administracyjnego Kościoła katolickiego w Polsce z 1992 r. były zmiany, których Jan Paweł II dokonał osobiście podczas pielgrzymki do Polski w 1991 r. W czasie wizyty w Białymstoku (5 czerwca) papież zmienił status dwóch tzw. diecezji karłowatych, tj. archidiecezji w Białymstoku i diecezji w Drohiczynie. Ustanowił wówczas archidiecezję białostocką i diecezję drohiczyńską, a także mianował ich dotychczasowych administratorów apostolskich odpowiednio arcybiskupem białostockim i biskupem drohiczyńskim. Wydarzenie to, będące zwiastunem nadchodzących zmian administracyjnych, było niezwykle ważne również z innego powodu - w ten sposób Kościół formalnie uznał kształt wschodniej granicy Polski.
A co nowy podział administracyjny Kościoła w Polsce oznaczał w praktyce? - W praktyce oznaczało to - biskup i kuria bliżej ludu. Tak więc biskup mógł na miejscu wizytować, bliżej dojeżdżać, co umożliwiało lepszą posługę i budowanie wspólnoty lokalnej. Kuria natomiast mogła koordynować duszpasterstwo z najbliższego miasta, wówczas np. wojewódzkiego - odpowiada ks. prof. Mirosław Sitarz.
Choć od zmian wprowadzonych w 1992 r. minęły już 32 lata, specjaliści wciąż twierdzą, że była to największa reforma struktur administracyjnych w tysiącletniej historii Kościoła w Polsce. Największa, ale czy jedyna? Czy w najbliższym czasie może dojść do podobnych zmian? Czy są one potrzebne? - Trudno powiedzieć, gdyż ocena sytuacji należy do Stolicy Apostolskiej. Moim zdaniem te struktury, które są, i podział na 45 kościołów partykularnych i 15 metropolii, z uwzględnieniem obrządku grekokatolickiego, jest w tej chwili wystarczający. Dowodem może być choćby to, że mieliśmy dotąd tylko jedną taką reorganizację - ocenia ks. prof. Sitarz.
W dniach 2 i 3 października 2012 r. biskupi zgromadzili się na 359. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski pod przewodnictwem abp. Józefa Michalika. W obradach uczestniczył abp Celestino Migliore, nuncjusz apostolski w Polsce. W czasie spotkania dokonano wyboru członków Rady Stałej i innych gremiów Konferencji Episkopatu Polski. Treścią obrad były aktualne zadania duszpasterskie Kościoła w Polsce.
1. Biskupi przypominają, że 11 października br. Kościół rozpoczyna Rok Wiary. Ojciec Święty Benedykt XVI zachęca nas, aby „ponownie odkryć treść wiary wyznawanej, celebrowanej, przeżywanej i przemodlonej, i zastanowić się nad samym aktem wiary” (Benedykt XVI, „Porta fidei”, 9). Biskupi zapraszają wiernych do udziału w diecezjalnych i parafialnych inauguracjach Roku Wiary i zachęcają poszczególne wspólnoty do uroczystego wyznawania wiary.
2. W obchody Roku Wiary wpisuje się program duszpasterski Kościoła w Polsce, rozpoczynający się w I niedzielę Adwentu. Jego myśl przewodnia wyrażona w ewangelicznym haśle „Być solą ziemi” skłania nas do podjęcia dzieła nowej ewangelizacji. Na ten temat wypowie się najbliższy Synod Biskupów w Rzymie. Te ważne wydarzenia będziemy polecać Bogu w modlitwie różańcowej.
3. Biskupi z wdzięcznością przyjęli pozytywne reakcje zarówno w Polsce, jak i w Rosji oraz w całej Europie na podpisane Wspólne Przesłanie do Narodów Rosji i Polski. Wyrazem uznania są słowa Ojca Świętego Benedykta XVI wypowiedziane do Polaków w czasie modlitwy „Anioł Pański” 19 sierpnia 2012 r. Biskupi ufają, że to Przesłanie wyda dobre owoce na drodze ku pojednaniu obydwu narodów.
4. Pasterze Kościoła w Polsce wyrażają swą solidarność z chrześcijanami prześladowanymi w wielu regionach świata. Domagają się zaprzestania tragicznych aktów łamania prawa do wolności religijnej. Niepokój budzą także antykościelne zachowania i postawy ujawniające się w naszym społeczeństwie.
5. Dnia 14 października będziemy przeżywać XII Dzień Papieski pod hasłem „Jan Paweł II - Papież Rodziny”. Wspominając nauczanie i determinację Ojca Świętego w trosce o rodzinę, apelujemy do wszystkich ludzi dobrej woli o budowanie społeczeństwa prorodzinnego oraz o stwarzanie warunków prawnych i ekonomicznych sprzyjających rodzinie. Biskupi wyrażają sprzeciw wobec prób, a nawet nacisków, zmierzających do zrównania tzw. związków partnerskich z trwałym małżeństwem mężczyzny i kobiety.
6. Przyjęto i zatwierdzono list pasterski na uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata. Przypomina się w nim zasadnicze treści biblijnego orędzia o królowaniu Jezusa Chrystusa, które ciągle domaga się pełniejszego uznania i przyjęcia.
7. Tegoroczny Tydzień Miłosierdzia, obchodzony w dniach od 7 do 14 października pod hasłem „Kościół domem miłosierdzia”, jest szkołą chrześcijańskiej formacji serca, podkreśla duchowy wymiar dobroczynności, staje się sposobnością do dawania świadectwa i dzielenia z bliźnimi dóbr duchowych i materialnych. Wobec sygnałów o coraz trudniejszej sytuacji materialnej wielu rodzin, biskupi zwracają się z apelem o niesienie pomocy potrzebującym, zwłaszcza poprzez struktury Caritas w Polsce. Duszpasterzy proszą, by w każdym kościele znajdowała się stała skarbona przeznaczona dla Caritas. Wszystkim wiernym, ofiarodawcom i wolontariuszom wspierającym działania Caritas w Polsce biskupi wyrażają wdzięczność. W ubiegłym roku dzięki życzliwości darczyńców Caritas Polska sfinansowała liczne projekty w kraju i poza jego granicami łącznie za 153 mln zł, m.in. na pomoc poszkodowanym na Haiti i Sri Lance.
8. W czasie obrad podjęto temat duszpasterstwa wśród Polonii i Polaków żyjących poza granicami kraju. Biskupi wyrażają wdzięczność wszystkim pracującym w duszpasterstwie emigracji polskiej. Mają nadzieję, że Polacy wyjeżdżający z Ojczyzny zaangażują się w duszpasterstwo polonijne.
9. Konferencja Episkopatu Polski oczekuje zapowiedzianej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej nowelizacji rozporządzenia dotyczącego m.in. nauczania religii w szkołach. Winno ono przywrócić należne mu miejsce w ramowych programach nauczania.
10. Biskupi, zgodnie z wcześniej wyrażonym stanowiskiem w sprawie Telewizji Trwam, kolejny raz upominają się o prawo traktowania nadawców kościelnych na równi z innymi nadawcami.
11. Podczas Eucharystii w kościele pw. Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny biskupi dziękowali Bogu za 30 lat funkcjonowania domu Episkopatu Polski w Warszawie.
W Roku Wiary biskupi zachęcają wszystkich wiernych do medytacji Słowa Bożego, pogłębionej lektury dokumentów Soboru Watykańskiego II i Katechizmu Kościoła Katolickiego. U progu nowego roku akademickiego biskupi przekazują studentom i nauczycielom akademickim słowa serdecznych pozdrowień i zapraszają do aktywnego udziału w duszpasterstwie akademickim. Wszystkim udzielają pasterskiego błogosławieństwa.
Wielki Post to czas, w którym Kościół szczególną uwagę zwraca na krzyż i dzieło zbawienia, jakiego na nim dokonał Jezus Chrystus. Krzyże z postacią Chrystusa znane są od średniowiecza (wcześniej były wysadzane drogimi kamieniami lub bez żadnych ozdób). Ukrzyżowanego pokazywano jednak inaczej niż obecnie. Jezus odziany był w szaty królewskie lub kapłańskie, posiadał koronę nie cierniową, ale królewską, i nie miał znamion śmierci i cierpień fizycznych (ta maniera zachowała się w tradycji Kościołów Wschodnich). W Wielkim Poście konieczne było zasłanianie takiego wizerunku (Chrystusa triumfującego), aby ułatwić wiernym skupienie na męce Zbawiciela. Do dzisiaj, mimo, iż Kościół zna figurę Chrystusa umęczonego, zachował się zwyczaj zasłaniania krzyży i obrazów.
Współczesne przepisy kościelne z jednej strony postanawiają, aby na przyszłość nie stosować zasłaniania, z drugiej strony decyzję pozostawiają poszczególnym Konferencjom Episkopatu. Konferencja Episkopatu Polski postanowiła zachować ten zwyczaj od 5 Niedzieli Wielkiego Postu do uczczenia Krzyża w Wielki Piątek.
Zwyczaj zasłaniania krzyża w Kościele w Wielkim Poście jest ściśle związany ze średniowiecznym zwyczajem zasłaniania ołtarza. Począwszy od XI wieku, wraz z rozpoczęciem okresu Wielkiego Postu, w kościołach zasłaniano ołtarze tzw. suknem postnym. Było to nawiązanie do wieków wcześniejszych, kiedy to nie pozwalano patrzeć na ołtarz i być blisko niego publicznym grzesznikom. Na początku Wielkiego Postu wszyscy uznawali prawdę o swojej grzeszności i podejmowali wysiłki pokutne, prowadzące do nawrócenia. Zasłonięte ołtarze, symbolizujące Chrystusa miały o tym ciągle przypominać i jednocześnie stanowiły post dla oczu. Można tu dopatrywać się pewnego rodzaju wykluczenia wiernych z wizualnego uczestnictwa we Mszy św. Zasłona zmuszała wiernych do przeżywania Mszy św. w atmosferze tajemniczości i ukrycia.
Wrażenie podczas spotkania robił kościół pełen kobiet
„Córka Głosu” – pod takim hasłem w sanktuarium w Otyniu odbyło się wielkopostne czuwanie dla kobiet.
Był czas na konferencję, modlitwę wstawienniczą, adorację Najświętszego Sakramentu i oczywiście Eucharystię. Czuwanie, które odbyło się 5 kwietnia, poprowadziła Wspólnota Ewangelizacyjna „Syjon” wraz z zespołem, a konferencję skierowaną do pań, które wyjątkowo licznie przybyły tego dnia na spotkanie, wygłosiła Justyna Wojtaszewska. Liderka wspólnoty podzieliła się w nim osobistym doświadczeniem swojego życia. – Konferencja jest zbudowana na moim świadectwie życia kobiety, która doświadczyła nawrócenia przez słowo Boże i która każdego dnia, kiedy to słowo otwiera, zmienia przez to swoją rzeczywistość. Składając swoje świadectwo chciałam zaprosić kobiety naszego Kościoła katolickiego do wejścia na tą drogę, żeby nauczyć się życia ze słowem Bożym i tak to spotkanie dzisiaj przygotowaliśmy, żeby kobiety poszły dalej i dały się zaprosić w tą zamianę: przestały analizować, zamartwiać się, tylko, żeby uczyły się tego, że głos Boga jest pierwszym źródłem życia, z którego czerpiemy każdego dnia. Taki jest zamysł tego spotkania, dlatego nazywa się ono „Córka Głosu” – mówi liderka Wspólnoty Ewangelizacyjnej „Syjon”.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
